ÍøÆØºÚÁÏ

Terapia elektrowstrz?sowa (EW)

Electroconvulsive therapy (ECT)

Below is a Polish translation of our information resource on electroconvulsive therapy (ECT). You can also view our other Polish translations.

Zastrze?enie

Prosimy o uwa?ne przeczytanie zastrze?enia, kt¨®re towarzyszy poszczeg¨®lnym t?umaczeniom. Wyja?niono w nim, ?e College nie mo?e zagwarantowa? jako?ci t?umacze¨½ ani tego, ?e informacje s? w ka?dym przypadku aktualne.

Informacje w niniejszej ulotce przeznaczone s? dla os¨®b rozwa?aj?cych podj?cie terapii elektrowstrz?sowej oraz dla ich rodzin lub przyjaci¨®?.

Zar¨®wno pacjent jak i lekarz musz? upewni? si?, ?e pacjent posiada wszystkie informacje niezb?dne do podj?cia decyzji o leczeniu za pomoc? elektrowstrz?s¨®w. Szczeg¨®?y nale?y om¨®wi? z lekarzem. ?ywimy nadziej?, i? dzi?ki zawartym w niej informacjom na poni?sze tematy, ulotka pomo?e Pa¨½stwu podj?? w?a?ciw? decyzj?.

  • Czym jest terapia EW i w jakim celu si? j? stosuje
  • Na czym polega terapia EW
  • Zalety terapii EW
  • Ryzyko zwi?zane z elektrowstrz?sami i ewentualne skutki uboczne EW 
  • Konsekwencje nieprzyj?cia terapii EW 
  • Podejmowanie decyzji na temat terapii EW
  • Dodatkowe ?r¨®d?a informacji

Czym jest terapia EW i w jakim celu si? j? stosuje

Terapia elektrowstrz?sowa to skuteczny spos¨®b leczenia niekt¨®rych ci??kich chor¨®b psychicznych. Ten rodzaj leczenia bierze si? pod uwag?, gdy inne metody, na przyk?ad psychoterapia lub leki, okaza?y si? nieskuteczne lub w przypadku, gdy przebieg choroby jest bardzo ci??ki i wymaga pilnego leczenia.

Elektrowstrz?sy podaje si? w formie serii zabieg¨®w odbywaj?cych si? zwykle dwa razy w tygodniu przez 3-8 tygodni. Elektrowstrz?sy aplikuje si? pod narkoz?. Oznacza to, ?e pacjent b?dzie u?piony na czas zabiegu.

M¨®zg pacjenta poddaje si? w tym czasie stymulacji kr¨®tkimi impulsami elektrycznymi, kt¨®re wywo?uj? napad trwaj?cy nieca?e dwie minuty. Opr¨®cz narkozy, pacjent otrzymuje tak?e ?rodek zwiotczaj?cy mi??nie, kt¨®ry minimalizuje drgawki cia?a podczas napadu.

Jakie choroby mo?na leczy? metod? EW?

Terapi? EW najcz??ciej stosuje si? przy ci??kiej depresji, kt¨®ra opiera si? innym metodom leczenia. Leczy si? ni? r¨®wnie? katatoni? ¨C rzadkie schorzenie, w kt¨®rym pacjent przestaje m¨®wi?, je?? lub porusza? si?. Terapi? EW niekiedy stosuje si? r¨®wnie? w leczeniu epizod¨®w maniakalnych choroby afektywnej dwubiegunowej lub objaw¨®w mieszanych, czyli zar¨®wno manii, jak i depresji.

Elektrowstrz?s¨®w nie zaleca si? w leczeniu zaburze¨½ l?kowych ani wi?kszo?ci innych schorze¨½ psychicznych. W perspektywie ?rednioterminowej, terapia EW mo?e skutecznie z?agodzi? objawy schizofrenii, kt¨®re nie reaguj? na leki. Brak jednak pewno?ci co do d?ugoterminowych korzy?ci, kt¨®re wymagaj? kontynuacji terapii EW, wobec czego nie stosuje si? jej w Wielkiej Brytanii zbyt cz?sto.

Kiedy lekarz mo?e zaleci? terapi? EW?

Terapi? EW zaleca si? zwykle w przypadku, gdy choroba:

  • zagra?a ?yciu i wymaga szybkiej interwencji, aby uratowa? ?ycie pacjenta
  • przysparza pacjentowi ogromnych cierpie¨½ 
  • nie reaguje na inne formy leczenia, np. leki lub psychoterapie
  • w przesz?o?ci ust?pi?a na skutek elektrowstrz?s¨®w 

Jak skuteczna jest terapia EW?

Lekarze stosuj?cy terapi? EW donosz?, ?e u wi?kszo?ci pacjent¨®w dochodzi do poprawy. W latach 2018-2019, po zako¨½czeniu terapii EW, zaobserwowano "znaczn?¡± lub "bardzo znaczn? popraw?" u 68% pacjent¨®w (czyli w 1361 przypadkach ze wszystkich 2004 przeprowadzonych zabieg¨®w). U niekt¨®rych pacjent¨®w nie zaobserwowano ?adnych zmian w stanie zdrowia, a w znikomym u?amku przypadk¨®w (1%) zg?oszono pogorszenie objaw¨®w.

Leczenie depresji

Wyniki wielu bada¨½ naukowych dowodz?, ?e terapia EW jest bardziej skuteczna w leczeniu najci??szych przypadk¨®w depresji ni? wszelkie inne metody, kt¨®rych wyniki por¨®wnano ze sob?. Nale?? do nich:

  • leki przeciwdepresyjne
  • metody placebo ¨C czyli zastosowanie leku lub metody, kt¨®re nie maj? wp?ywu na stan zdrowia, aby sprawdzi? skuteczno?? nowych metod leczenia
  • metody neuromodulacji takie jak przezczaszkowa stymulacja magnetyczna (rTMS)

Ryzyko pope?nienia samob¨®jstwa przez osoby, kt¨®re przesz?y terapi? EW jest ni?sze, ni? w por¨®wnywalnej grupie os¨®b, u kt¨®rych nie zastosowano tej metody.

Utrzymanie dobrego stanu zdrowia

U ci??ko chorych os¨®b terapia EW pozwala na tyle poprawi? ich stan zdrowia, aby mo?na by?o zastosowa? inne metody leczenia. Dzi?ki temu mog? zachowa? lepszy stan zdrowia przez d?u?szy czas.

Badania sugeruj?, ?e ludzie cierpi?cy na ci??k? depresj?, kt¨®ra nie ulega poprawie przy stosowaniu lek¨®w, znacznie cz??ciej powracaj? do zdrowia na skutek terapii EW i d?u?ej zachowuj? dobre zdrowie.

W?r¨®d os¨®b, kt¨®rych zdrowie uleg?o poprawie na skutek elektrowstrz?s¨®w, po?owa z nich zachowuje dobry stan zdrowia co najmniej przez rok. Rezultat ten jest tym bardziej mo?liwy, je?li po zako¨½czeniu terapii EW wprowadza si? dalsze leczenie, np. ?rodki przeciwdepresyjne lub leki litowe.

Dla por¨®wnania, osoby z ci??k? form? depresji, kt¨®ra nie ulega poprawie po wypr¨®bowaniu dw¨®ch r¨®?nych lek¨®w przeciwdepresyjnych, maj? tylko 5% szans na popraw? i zachowanie zdrowia co najmniej przez rok, je?li otrzymaj? trzeci lek przeciwdepresyjny.

Na czym polega dzia?anie terapii EW?

Skutki elektrowstrz?s¨®w s? kumulacyjne i narastaj? z ka?dym zabiegiem. Powoduj? one uwalnianie pewnych substancji chemicznych w m¨®zgu, kt¨®re wydaj? si? stymulowa? wzrost tych obszar¨®w m¨®zgu, kt¨®re kurcz? si? na skutek depresji.

Terapia EW wydaje si? r¨®wnie? wp?ywa? na interakcje mi?dzy obszarami m¨®zgu odpowiedzialnymi za emocje. Trwaj? badania w tej dziedzinie, kt¨®re pomog? nam lepiej zrozumie? dzia?anie elektrowstrz?s¨®w.

Rodzaje terapii elektrowstrz?sowych

Terapia elektrowstrz?sowa przesz?a wiele zmian na przestrzeni lat. Zmianom uleg?y mi?dzy innymi rodzaj i ilo?? stosowanego pr?du. Dzi?ki zmniejszeniu ?adunku elektrycznego zmniejszy?o si? ryzyko skutk¨®w ubocznych.

Terapi? EW podaje si? na dwa sposoby: jako impulsy dwustronne lub jednostronne. Lekarz udzieli dalszych informacji i doradzi,  kt¨®ry rodzaj terapii b?dzie odpowiedni w danym przypadku.

Podczas zabieg¨®w dwustronnych, impulsy elektryczne przebiegaj? na wskro? g?owy, pomi?dzy skroniami. W przypadku zabiegu jednostronnego, przebiegaj? one mi?dzy praw? skroni? a czubkiem g?owy. Zabiegi dwustronne s? szybsze w dzia?aniu, natomiast elektrowstrz?sy jednostronne maj? mniejszy wp?yw na zaburzenia pami?ci. Wi?cej informacji na temat skutk¨®w ubocznych znajduje si? w dalszej cz??ci ulotki.

Czy terapi? EW mo?na stosowa? u dzieci lub m?odzie?y?

Terapii EW nie stosuje si? u dzieci w wieku poni?ej 11 lat. Choroby psychiczne, kt¨®re dobrze reaguj? na EW rzadko wyst?puj? u na dzieci w wieku od 11 do 18 lat, ale je?li si? pojawi?, terapia EW mo?e by? skuteczna. Przed rozpocz?ciem zabieg¨®w niezb?dne jest uzyskanie formalnej, niezale?nej opinii od drugiego lekarza.

Jak przebiega zabieg EW?

Zabiegi EW przeprowadza si? w szpitalu, w specjalistycznej sali do elektrowstrz?s¨®w (ECT suite). Je?li szpital nie posiada takiego wyposa?enia, lub gdy pacjent ma powa?ne problemy ze zdrowiem fizycznym, leczenie mo?e odbywa? si? w innym szpitalu o wi?kszym zapleczu medycznym lub na sali operacyjnej.

W niekt¨®rych przypadkach terapi? EW podaje si? pacjentom hospitalizowanym, podczas gdy inni pacjenci leczeni s? w trybie ambulatoryjnym. Pacjent leczony ambulatoryjnie, musi zg?asza? si? na zabiegi w towarzystwie wyznaczonej z nazwiska, odpowiedzialnej osoby doros?ej, kt¨®ra przyprowadzi pacjenta i odbierze go po zabiegu.

Na oddziale terapii EW zwykle znajduje si? poczekalnia, sala zabiegowa i sala pozabiegowa,  gdzie pacjent wraca do siebie przed powrotem do domu.

Przez ca?y okres pobytu na oddziale pacjent jest pod opiek? wykwalifikowanych pracownik¨®w, kt¨®rzy ch?tnie odpowiedz? na wszelkie pytania lub w?tpliwo?ci przed rozpocz?ciem zabiegu. Opiekuj? si? r¨®wnie? pacjentem po odzyskaniu przytomno?ci i bezpo?rednio po zabiegu.

Jak przygotowa? si? do zabiegu EW

W dniach poprzedzaj?cych rozpocz?cie terapii EW przeprowadza si? badania, aby upewni? si?, ?e pacjentowi mo?na bezpiecznie poda? znieczulenie og¨®lne. W zakres bada¨½ zwykle wchodzi EKG i badania krwi.

Przed zabiegiem EW nie wolno nic je?? ani pi? przez co najmniej 6 godzin. Zezwala si? na wypicie kilku ?yk¨®w wody nie p¨®?niej ni? 2 godziny przed zabiegiem. Wymaga tego bezpiecze¨½stwo podania narkozy.

Je?li w tym czasie pacjent zwykle za?ywa leki, zesp¨®? medyczny doradzi, czy nale?y je nadal przyjmowa?.

Jak wygl?da dzie¨½ zabiegu EW?

  • Je?li pacjent przebywa w szpitalu, pracownik s?u?by zdrowia zaprowadzi go na sal? zabieg¨®w. Personel b?dzie ?wiadom choroby pacjenta i wyja?ni przebieg zabiegu. W wielu szpitalach zezwala si? cz?onkom rodziny korzysta? z poczekalni w czasie, gdy pacjent jest na zabiegu.
  • Pracownik zespo?u terapii EW przeprowadzi rutynowe badania fizyczne (o ile nie przeprowadzono ich wcze?niej).
  • Przed ka?dym zabiegiem sprawdza si? stan pami?ci pacjenta.
  • Je?li pacjent poddaje si? zabiegowi dobrowolnie, pracownik s?u?by zdrowia upewni si?, ?e pacjent nadal chce si? leczy? i czy ma jakie? pytania.
  • Gdy pacjent jest ju? gotowy, przechodzi do sali zabiegowej.
  • Pracownik s?u?by zdrowia pod??czy aparatur? monitoruj?c? rytm serca, ci?nienie krwi, st??enie tlenu i fale m¨®zgowe.
  • Pacjentowi zak?ada si? mask? tlenow?, przez kt¨®r? b?dzie oddycha?. Anestezjolog, za pomoc? zastrzyku w grzbiet d?oni, podaje ?rodek usypiaj?cy.

Co si? dzieje po u?pieniu pacjenta?

  • Anestezjolog poda ?rodek zwiotczaj?cy mi??nie, a do ust pacjenta wk?ada si? os?on? chroni?c? z?by.Do skroni przymocowuje si? dwa metalowe dyski. Przy EW dwustronnych, dyski umieszcza si? po obu stronach g?owy, podczas gdy przy metodzie jednostronnej oba dyski znajduj? si? po tej samej stronie g?owy.
  • Aparat do elektrowstrz?s¨®w dostarcza seri? kr¨®tkich impuls¨®w elektrycznych, trwaj?cych od trzech do o?miu sekund. Spowoduje to napad kontrolowany trwaj?cy zwykle oko?o 40 sekund, cho? niekiedy mo?e si? on utrzymywa? nawet do 120 sekund. Cia?o pacjenta sztywnieje, a nast?pnie pojawi? si? drgawki, zwykle widoczne jedynie w r?kach, stopach i na twarzy. ?rodek zwiotczaj?cy mi??nie ?agodzi konwulsje cia?a.
  • Podana dawka zale?y od tego, ile impuls¨®w elektrycznych potrzeba, aby wywo?a? napad. Reakcja pacjenta b?dzie stale pod obserwacj?, aby m¨®c w razie potrzeby dostosowa? dawk?.

Co si? dzieje po przebudzeniu pacjenta?

  • Dzia?anie ?rodka zwiotczaj?cego ustaje w ci?gu kilku minut. Gdy pacjent zaczyna si? przebudza?, personel przenosi go do sali pozabiegowej, gdzie pozostanie pod do?wiadczon? opiek? piel?gniarsk? a? do pe?nego wybudzenia.
  • Piel?gniarka sprawdzi ci?nienie krwi i za pomoc? pyta¨½ sprawdzi stan wybudzenia. Na palec zak?ada si? ma?y monitor do pomiaru tlenu we krwi. Pacjent mo?e mie? r¨®wnie? mask? tlenow?. Pe?ne przebudzenie mo?e troch? potrwa? i pocz?tkowo mo?e wyst?pi? dezorientacja. Objawy te ust?puj? zwykle w przeci?gu p¨®? godziny, co sprawdza si? za pomoc? kilku prostych pyta¨½.
  • W wi?kszo?ci pomieszcze¨½ zabiegowych znajduje si? pok¨®j, gdzie mo?na usi??? i wypi? fili?ank? herbaty lub zje?? co? lekkiego. Pacjent mo?e opu?ci? oddzia? terapii EW, gdy b?dzie do tego gotowy, a jego tw¨®j stan fizyczny b?dzie stabilny.
  • Ca?a procedura trwa zwykle oko?o godziny.

W ci?gu pierwszej doby po ka?dym zabiegu nie nale?y pi? alkoholu ani podpisywa? ?adnych dokument¨®w prawnych.

Przez 24 godziny po zabiegu, nale?y zapewni? sobie towarzystwo odpowiedzialnej osoby doros?y.

Jak cz?sto i ile razy stosuje si? elektrowstrz?sy?

Zabiegi EW prowadzi si? zwykle dwa razy w tygodniu, stosuj?c kilkudniowe przerwy mi?dzy nimi. Popraw? mo?na zwykle zauwa?y? dopiero po kilku sesjach.

Nie da si? z g¨®ry przewidzie?, ile zabieg¨®w b?dzie trzeba poda?. Na og¨®? ka?da seria obejmuje 9 lub 10 zabieg¨®w, chocia? cz?sto podaje si? wi?cej.

Je?li po 6 zabiegach nie dochodzi do poprawy, lekarz dokona przegl?du planu leczenia, aby om¨®wi? z pacjentem kontynuacj? lub zmian? formy terapii EW.

Zesp¨®? opieki medycznej co tydzie¨½ sprawdza post?py pacjenta, w tym tak?e skutki uboczne. Sprawdza si? r¨®wnie? regularnie pami?? pacjenta za pomoc? pyta¨½ i test¨®w pami?ciowych.

Terapi? zwykle odstawia si? tu? po uzyskaniu pe?nej poprawy zdrowia lub je?li pacjent stwierdzi, ?e nie chce kontynuowa? leczenia, a jego stan zdrowia pozwala mu w pe?ni zrozumie? t? decyzj?.

Co dzieje si? po zako¨½czeniu leczenia elektrowstrz?sami?

Terapia EW jest tylko jednym z element¨®w leczenia, i pozwala pacjentom rozpocz?? lub powr¨®ci? do innych metod leczenia czy pomocy.

Po zako¨½czeniu serii EW, pacjent zwykle leczony jest farmakologicznie. Leki pomagaj? utrzyma? popraw? stanu zdrowia osi?gni?t? dzi?ki leczeniu EW.

Terapi? EW kontynuuje si? niekiedy, aby zapobiec nawrotowi choroby. Jest to szczeg¨®lnie wa?ne w przypadkach wcze?niejszych nawrot¨®w, do jakich dosz?o po kursie EW. M¨®wimy wtedy o terapii EW ¡®podtrzymuj?cej¡¯, w ramach kt¨®rej elektrowstrz?sy podaje si? rzadziej, na przyk?ad co 2-4 tygodnie.

Interwencje s?owne, takie jak terapia poznawczo-behawioralna czy poradnictwo psychologiczne, mog? pom¨®c ustali? przyczyny depresji i wypracowa? w?asne sposoby na zachowanie dobrego samopoczucia. Pomocne mog? by? r¨®wnie? zmiany w codziennym stylu ?ycia, np. regularne ?wiczenia fizyczne, dobre od?ywianie si?, regularny cykl snu i stosowanie technik takich jak uwa?no?? i medytacja.

W 2 miesi?ce po ostatnim zabiegu, o?rodek terapii EW lub psychiatra, kt¨®ry zleci? leczenie, skontaktuje si? z pacjentem, aby sprawdzi?, czy ust?pi?y zaburzenia pami?ci. Je?li si? one utrzymuj?, nale?y poprosi? o skierowanie do neuropsychologa lub s?u?b badania pami?ci w celu przeprowadzenia szczeg¨®?owych test¨®w.

Jakie s? skutki uboczne terapii EW?

Terapia EW, podobnie jak inne formy leczenia, niesie ze sob? ryzyko skutk¨®w ubocznych.

Dzia?ania niepo??dane s? zwykle ?agodne i kr¨®tkotrwa?e, ale niekiedy bywaj? bardziej uci??liwe a nawet d?ugotrwa?e.

Ryzyko wyst?pienia objaw¨®w niepo??danych ro?nie nieznacznie w przypadku konieczno?ci podania wy?szej dawki impuls¨®w elektrycznych. Jest r¨®wnie? wy?sze u kobiet i os¨®b w podesz?ym wieku.

Je?li wyst?pi? skutki niepo??dane, terapi? EW mo?na odpowiednio zmodyfikowa?.

Kr¨®tkotrwa?e skutki uboczne

Bezpo?rednio po zabiegu, mo?na zaobserwowa? nast?puj?ce objawy:

  • B¨®le g?owy 
  • B¨®le mi??ni lub szcz?ki
  • Zm?czenie w trakcie ust?powania skutk¨®w narkozy 
  • Dezorientacja, zw?aszcza u starszych pacjent¨®w, kt¨®ra mija po p¨®? godzinie
  • Wymioty lub md?o?ci 

Pacjent b?dzie pod opiek? piel?gniarsk? w czasie wybudzania si? po zabiegu. W razie potrzeby mo?na poda? zwyk?y ?rodek przeciwb¨®lowy, np. paracetamol.

Prawie 40% pacjent¨®w mo?e do?wiadczy? chwilowych zaburze¨½ pami?ci na skutek zabiegu EW. Mog? na przyk?ad nie pami?ta? rozmowy z osobami, kt¨®re ich odwiedza?y w tym czasie.

U jednej pi?tej pacjent¨®w (17%) pami?? ju? przed zabiegiem by?a na tyle s?aba, ?e przysparza?a im problem¨®w. Trudno ustali?, czy problemy z pami?ci? wywo?uje terapia EW czy te? choroba, kt¨®r? si? leczy z u?yciem terapii.

U wi?kszo?ci os¨®b problemy z pami?ci? zanikaj? w ci?gu dw¨®ch miesi?cy od ostatniego zabiegu i nie przysparzaj? im trudno?ci ani zmartwie¨½.

Ka?dy zabieg medyczny niesie ze sob? ryzyko. Je?li anestezjolog uzna, i? podanie znieczulenia og¨®lnego jest zbyt ryzykowne u danego pacjenta, nie mo?na b?dzie zastosowa? terapii elektrowstrz?sowej.

U os¨®b przyj?tych do szpitala z powodu depresji ryzyko ?mierci maleje po podaniu EW w por¨®wnaniu do os¨®b, kt¨®rych nie poddano terapii EW. Dzieje si? tak by? mo?e dlatego, ?e terapia pomaga im wr¨®ci? do zdrowia albo dlatego, ?e osoby w trakcie terapii otoczone s? bardziej skrupulatn? opiek? medyczn?.

W bardzo rzadkich przypadkach zabieg EW mo?e wywo?a? wyd?u?ony napad. Obecni pracownicy s?u?by zdrowia natychmiast rozpoczn? wtedy w?a?ciwe leczenie.

D?ugotrwa?e skutki uboczne

Zakres przewlek?ych skutk¨®w ubocznych budzi kontrowersje.

Z rygorystycznie prowadzonych bada¨½ naukowych wynika, ?e w m¨®zgach pacjent¨®w po terapii EW nie stwierdzono ?adnych uszkodze¨½. Nie stwierdzono wzrostu ryzyka padaczki, wylewu czy ot?pienia na skutek elektrowstrz?s¨®w.

Najpowa?niejszym z mo?liwych d?ugotrwa?ych skutk¨®w ubocznych terapii EW jest utrata pami?ci o wydarzeniach z przesz?o?ci. Niewielka liczba pacjent¨®w zg?asza luki w pami?ci dotycz?ce wydarze¨½, kt¨®re mia?y miejsce przed rozpocz?ciem terapii EW. Zwykle dotyczy to wspomnie¨½ dotycz?cych wydarze¨½, jakie mia?y miejsce w trakcie lub tu? przed napadem depresji. Niekiedy wspomnienia te wracaj? w pe?ni lub po cz??ci, ale czasami ich utrata jest trwa?a. Najnowsze badania sugeruj?, i? u 7% os¨®b, kt¨®rym podaje si? elektrowstrz?sy jednostronnie, pewna trwa?a utrata pami?ci utrzymuje si? po 12 miesi?cach od zako¨½czenia leczenia EW.

Skutki niepodj?cia terapii EW

Pacjent wraz z lekarzem musi rozwa?y? zar¨®wno ryzyko skutk¨®w ubocznych wynikaj?cych z leczenia EW jak r¨®wnie? ryzyko wynikaj?ce z odrzucenia tej terapii. Nie podejmuj?c si? terapii EW, pacjent mo?e by? bardziej nara?ony na:

  • chorob? psychiczn? powoduj?c? d?ugotrwa?? niepe?nosprawno?? 
  • chorob? fizyczn? (a nawet ?mier?) na skutek odmowy jedzenia i picia
  • zwi?kszone ryzyko ?mierci na skutek samob¨®jstwa 

Prowadzenie pojazd¨®w a terapia EW

Osoby, kt¨®re s? tak powa?nie chore, ?e wymagaj? leczenia elektrowstrz?sami, nie powinny prowadzi? pojazd¨®w. Urz?d DVLA (reguluj?cy prowadzenie pojazd¨®w i prawo jazdy) zaleca, aby osoby w trakcie terapii EW nie prowadzi?y pojazd¨®w. Powr¨®t do prowadzenia pojazd¨®w po zako¨½czeniu terapii mo?e troch? potrwa?, a decyzj? na temat pozwolenia podejmuje urz?d DVLA na podstawie opinii lekarza.

Osoby przyjmuj?ce podtrzymuj?c? terapi? EW w celu zachowania dobrego zdrowia, mog? zazwyczaj prowadzi?, cho? przez pierwsze 48 godzin po ka?dym zabiegu nale?y powstrzyma? si? od prowadzenia pojazd¨®w, jazdy rowerem czy obs?ugi maszynerii.

Podj?cie decyzji na temat terapii EW

Wyra?enie zgody na leczenie EW

Podobnie jak w przypadku ka?dego powa?nego zabiegu medycznego czy chirurgicznego, na przeprowadzenie zabieg¨®w EW wymagana jest zgoda pacjenta. Pacjent otrzyma wyja?nienia dotycz?ce przebiegu leczenia, powod¨®w, dla kt¨®rych jest ono konieczne oraz spodziewanych korzy?ci i skutk¨®w ubocznych.

Je?li pacjent zdecyduje si? na terapi?, otrzyma do podpisania formularz zgody. Stanowi on potwierdzenie, ?e pacjent otrzyma? wyja?nienia na temat EW, ?e je zrozumia? i ?e wyra?a zgod? na zabieg. Je?li leczenie nie jest pilnie wymagane, pacjent b?dzie mia? co najmniej 24 godziny na zastanowienie si? i om¨®wienie sprawy z rodzin? i przyjaci¨®?mi lub zasi?gni?cie porady.

Zgod? mo?na w ka?dej chwili wycofa?, nawet tu? przed pierwszym zabiegiem. Pacjent otrzymuje r¨®wnie? informacje wyja?niaj?ce jego prawa dotycz?ce zgody na leczenie.

Wi?cej informacji na temat wyra?ania zgody na terapi? EW mo?na znale?? na stronie Komisji ds. Jako?ci Opieki ().

Jak wcze?niej przekaza? swoj? wol? na temat terapii EW?

Odczucia dotycz?ce leczenia elektrowstrz?sami, zar¨®wno pozytywne jak i negatywne, nale?y om¨®wi? z lekarzem lub zespo?em piel?gniarskim. Nale?y r¨®wnie? porozmawia? z rodzin? i przyjaci¨®?mi lub innymi osobami, kt¨®re mog? zapewni? pacjentowi wsparcie lub wyst?powa? w jego imieniu. Lekarze musz? wzi?? te opinie pod uwag? przy rozwa?aniu, czy terapia EW le?y w najlepszym interesie pacjenta.

Je?li b?d?c w pe?ni zdrowia, pacjent jest pewien, ?e nie zgadza si? na leczenie elektrowstrz?sami w przypadku nawrotu choroby, powinien w tej sprawie sporz?dzi? o?wiadczenie na pi?mie. Dokument taki funkcjonuje w Anglii, Irlandii P¨®?nocnej i Walii jako ¡®o?wiadczenie o decyzji¡¯ (advance decision) i jako ¡®o?wiadczenie woli¡¯ (advance statement) w Szkocji. Wyra?on? w ten spos¨®b wol? bierze si? pod uwag?, o ile nie zachodz? wyj?tkowe okoliczno?ci. Jest to bardzo z?o?ony temat, kt¨®rego nie da si? w pe?ni om¨®wi? w tej ulotce.

Czy terapi? EW mo?na zastosowa? bez zgody pacjenta?

Je?li pacjent posiada zdolno?? prawn? do podj?cia decyzji w sprawie leczenia EW, nie mo?na go zastosowa? bez jego ?wiadomej zgody.

Niekiedy pacjent mo?e by? tak chory, ?e traci zdolno?? prawn? do podejmowania decyzji o leczeniu EW. Oznacza to, ?e nie jest w stanie zrozumie?, na czym polega leczenie, jego celu ani skutk¨®w, nie pami?ta przekazywanych mu informacji i nie mo?e rozwa?y? w pe?ni argument¨®w za i przeciw tego rodzaju terapii.

W Zjednoczonym Kr¨®lestwie obowi?zuje prawo, kt¨®re w takiej sytuacji pozwala lekarzom podj?? decyzj? o podaniu terapii EW. Przepisy te zawieraj? klauzule prawne zapewniaj?ce podawanie tego rodzaju leczenia jedynie, gdy jest to absolutnie konieczne.

Proces ten stosuje si? mniej wi?cej w po?owie przypadk¨®w wymagaj?cych zastosowania terapii EW. Pacjenci, kt¨®rym zaaplikowano elektrowstrz?sy na takiej podstawie odnosz? takie same korzy?ci z leczenia jak osoby, kt¨®re by?y w stanie wyrazi? zgod?.

Kiedy pacjent powraca do zdrowia i odzyskuje zdolno?? prawn?, nale?y uzyska? jego zgod? na dalsze leczenie.

Dalsze informacje na temat zgody na terapi? EW mo?na znale?? na  CQC.

W jaki spos¨®b ocenia si? jako?? leczenia EW w szpitalu?

W Anglii, Irlandii P¨®?nocnej i Walii dzia?a dobrowolna s?u?ba akredytacji terapii EW (ECT ECT Accreditation Service ¨C ECTAS Service ¨C ECTAS), kt¨®ra stanowi sie? plac¨®wek zajmuj?cych si? leczeniem zdrowia psychicznego i propaguje najlepsze praktyki w terapii EW. Sie? pozwala poprawi? jako?? leczenia, wspieraj?c o?rodki leczenia EW w osi?ganiu ustalonych standard¨®w w zakresie bezpiecze¨½stwa oraz przepis¨®w prawnych.

Podobna organizacja funkcjonuje w Szkocji pod nazw?  Accreditation Network (SEAN) i obejmuje wszystkie o?rodki terapii EW w Szkocji.

ECTAS i SEAN nie s? ustawowymi organami w zakresie terapii EW. Rol? t? na terenie Anglii pe?ni Komisja ds. Jako?ci Opieki, CQC, w Walii jest to Walijski Inspektorat S?u?by Zdrowia (Healthcare Inspectorate Wales), w Szkocji, Szkocki Inspektorat ds. Poprawy S?u?by Zdrowia (Healthcare Improvement Scotland), a w Irlandii P¨®?nocnej, Urz?d ds. Kontroli i Poprawy Jako?ci (Regulation and Quality Improvement Authority).

Dodatkowe ?r¨®d?a informacji

Dodatkowych informacji mo?na zasi?gn?? na stronach poni?ej:

  •  informacje na temat EW
  •  informacje na temat EW
  •  ulotki na temat zdrowia psychicznego i EW

Dalsza lektura

Krajowy Instytut Doskona?o?ci Zdrowia i Opieki (NICE)

  • . Ocena technologii [TA59]
  • : rozpoznanie i leczenie. Wytyczne kliniczne [CG90]
  •  elektrowstrz?sowej: Zrozumienie wytycznych Instytutu NICE - informacje dla u?ytkownik¨®w, ich pe?nomocnik¨®w i opiekun¨®w oraz szerszego grona czytelnik¨®w (PDF).
  •  (SEAN)
  • ECT Accreditation Service ¨C ECTAS

Podzi?kowania

Niniejsz? ulotk? opracowa?a redakcja Public Engagement Editorial Board (PEEB) przy Kr¨®lewskim Kolegium Psychiatr¨®w. Zawiera ona najlepsze porady dost?pne w chwili publikacji.

Wk?ad i przegl?d specjalistyczny: 

  • Komisja ds. EW i terapii pokrewnych (Committee on ECT and Related Treatments)
  • ECT Accreditation Service (ECTAS)
  • Scottish ECT Accreditation Network (SEAN)
  • Profesor Wendy Burn, ust?puj?cy prezes Kolegium i redaktor naczelny PEEB

Informacje poddano przegl?dowi w marcu 2022 r.

? March 2022 ÍøÆØºÚÁÏ

Read more to receive further information regarding a career in psychiatry