网曝黑料

Below is a Polish translation of our information resource on coping after a traumatic event. You can also view our other Polish translations.

Niniejsze informacje przeznaczone s? dla ka?dego, kto do?wiadczy? traumatycznego wydarzenia lub zna kogo?, kto go do?wiadczy?.

Czym jest traumatyczne wydarzenie?

Wiele osób do?wiadcza traumatycznych wydarzeń w ci?gu swojego ?ycia. Oko?o jedna trzecia osób doros?ych w Anglii twierdzi, ?e do?wiadczy?a przynajmniej jednego traumatycznego wydarzenia w ci?gu swojego ?ycia.

Traumatyczne wydarzenia mog? obejmowa?:

• Zobaczenie czyjej? ?mierci lub my?lenie, ?e samemu si? umrze
• Odniesienie ci??kich ran lub
• Do?wiadczenie przemocy seksualnej.

Ludzie mog? zosta? nara?eni na traumatyczne wydarzenia w jeden z nast?puj?cych sposobów:

• Bezpo?rednio — przytrafi?o si? to im
• Przez bycie ?wiadkiem — widzieli, jak przytrafi?o si? to komu? innemu
• Przez otrzymanie informacji — dowiedzieli si?, ?e przydarzy?o si? to bardzo bliskiej im osobie
• Wielokrotne nara?enie — traumatyczne wydarzenia przytrafia?y im si? osobi?cie lub dotyka?y innych ludzi wiele razy. Wiemy równie?, ?e niektórzy ludzie nara?eni na traumatyczne wydarzenia za po?rednictwem mediów elektronicznych, telewizji, filmów lub zdj?? w pracy tak?e mog? do?wiadcza? problemów ze zdrowiem psychicznym.

Typowe traumatyczne wydarzenia mog? obejmowa?:

• Bycie ?wiadkiem gwa?townej ?mierci
• Powa?ne wypadki, np. wypadek samochodowy
• Napa?? fizyczna lub na tle seksualnym
• Powa?ne problemy zdrowotne lub przebywanie na oddziale intensywnej terapii
• Prze?ycie trudnego porodu
• Zdiagnozowanie zagra?aj?cej ?yciu choroby
• Wojna i konflikty
• Ataki terrorystyczne
• Kl?ski ?ywio?owe lub katastrofy spowodowane przez cz?owieka, np. tsunami lub po?ary

Wa?ne jest, by pami?ta?, ?e istnieje ogromna liczba niewymienionych tutaj wydarzeń, które mog? powodowa? traumatyczne odczucia. Je?li nie omówiono tutaj Twojego do?wiadczenia, nie oznacza to, ?e nie mo?esz szuka? pomocy i wsparcia.

Niektórzy ludzie pracuj? w zawodach, w których s? bardziej nara?eni na traumatyczne wydarzenia w pracy. Przedstawiciele takich zwodów to:

• Pracownicy s?u?b ratowniczych (np. policjanci, stra?acy lub ratownicy medyczni)
• Pracownicy socjalni
• Personel oddzia?u intensywnej terapii
• Personel wojskowy i inne osoby pracuj?ce w strefach dzia?ań wojennych

Jak b?d? si? czu? po traumatycznym wydarzeniu?

Po traumatycznym wydarzeniu ludzie cz?sto do?wiadczaj? niektórych z nast?puj?cych rzeczy:

• Wspomnienia, sny i nawroty wspomnień — mo?esz mie? niepokoj?ce wspomnienia, sny lub koszmary zwi?zane z tym wydarzeniem. Mo?esz równie? do?wiadcza? wydarzenia tak, jakby odbywa?o si? ponownie (jest to znane jako nawrót wspomnień).
• Uczucie zdenerwowania przy przypomnieniu o wydarzeniu — mo?esz czu? szczególne zdenerwowanie, znajduj?c si? w pobli?u miejsca wydarzenia lub w otoczeniu, które Ci o nim przypomina.
• Unikanie uczu? i sytuacji — mo?esz unika? wspomnień, my?li, uczu?, rzeczy, ludzi i miejsc zwi?zanych z wydarzeniem.
• Utrata pami?ci — mo?esz nie by? w stanie przypomnie? sobie niektórych cz??ci wydarzenia.
• Trudne uczucia — mog? to by?:
  • negatywne nastawienie do siebie, innych lub ?wiata
  • obwinianie siebie lub innych za to, co si? sta?o
  • negatywne emocje, takie jak strach, przera?enie, z?o??, poczucie winy lub wstyd
  • niezdolno?? do odczuwania szcz??cia, satysfakcji lub mi?o?ci do innych
• Zmiany w zachowaniu — mog? obejmowa?:
  • nierobienie rzeczy lub nieinteresowanie si? rzeczami, które kiedy? sprawia?y Ci przyjemno??
  • poczucie oderwania od innych ludzi
  • dzia?anie na lekkomy?lne lub autodestrukcyjne sposoby
  • z?o?? i agresja w stosunku do ludzi lub rzeczy
  • wzmo?ona czujno?? lub ?trzymanie si? na baczno?ci”

S? to te same objawy, które mog? wyst?pi? u osób z zespo?em stresu pourazowego (PTSD). Jednak nie u ka?dego, kto do?wiadczy? traumatycznego wydarzenia, rozwinie si? PTSD. W rzeczywisto?ci wi?kszo?? osób, które do?wiadczy?y traumatycznego wydarzenia, odkrywa, ?e negatywne efekty z czasem ust?puj?.

Jak d?ugo b?dzie trwa?o, zanim te odczucia min??

Powrót do normalno?ci po traumatycznym wydarzeniu mo?e zaj?? kilka dni, tygodni, a nawet miesi?cy.

Je?li kto? po miesi?cu nadal odczuwa pewne cierpienie, ale uczucia te powoli si? poprawiaj?, ta osoba prawdopodobnie dojdzie do siebie i nie b?dzie wymaga? leczenia.

Je?li jednak kto? do?wiadcza znacznego cierpienia, które zupe?nie nie poprawia si? po miesi?cu lub nadal wyst?puje po ponad trzech miesi?cach, mo?e to oznacza? rozwini?cie si? u tej osoby PTSD.

Co zrobi? w razie do?wiadczenia traumatycznego wydarzenia?

Oto kilka rzeczy, które nale?y spróbowa? zrobi? po do?wiadczeniu traumatycznego wydarzenia:

Daj sobie czas

Powrót do normalno?ci po traumatycznym wydarzeniu mo?e zaj?? troch? czasu. Mo?e troch? potrwa?, zanim zaakceptujesz to, co si? sta?o, lub nauczysz si? z tym ?y?. Je?li kto? zmar? lub nast?pi?a utrata czego?, co by?o dla Ciebie wa?ne, by? mo?e potrzebujesz prze?y? ?a?ob?. Staraj si? nie wywiera? na siebie presji, próbuj?c od razu poczu? si? lepiej.

Rozmawiaj o wydarzeniu

Po traumatycznym wydarzeniu mo?esz chcie? unika? rzeczy, które Ci o nim przypominaj?, i unika? rozmawiania o tym, co si? wydarzy?o. Jednak badania wykaza?y, ?e rozmawianie o wydarzeniu i swoich uczuciach mo?e pomóc Ci uzyska? wi?ksz? odporno??. Wykazano, ?e unikanie wspomnień i uczu? pogarsza samopoczucie.

Porozmawiaj z innymi osobami, które do?wiadczy?y tego samego, co Ty

Mo?e Ci pomóc rozmowa z innymi lud?mi, którzy do?wiadczyli tego samego traumatycznego wydarzenia, co Ty, lub którzy mieli podobne prze?ycia. Ludzie jednak na ró?ne sposoby wracaj? do normalno?ci i reaguj? na takie same wydarzenia. Staraj si? nie porównywa? w?asnego procesu dochodzenia do siebie z innymi osobami. Je?li czujesz, ?e mo?esz wesprze? inne osoby dotkni?te tym wydarzeniem, to równie? mo?e by? pomocne.

Pro? o wsparcie

Szukanie wsparcia u przyjació?, rodziny lub innych osób, którym ufasz, mo?e pomóc Ci lepiej radzi? sobie po traumatycznym wydarzeniu. Oprócz zaoferowania wsparcia emocjonalnego, mog? oni by? w stanie pomóc Ci w praktycznych zadaniach lub po prostu sp?dza? z Tob? czas, robi?c ?normalne” rzeczy.

Unikaj sp?dzania du?ej ilo?ci czasu w samotno?ci

Wykazano, ?e przebywanie w pobli?u innych ludzi zmniejsza prawdopodobieństwo pogorszenia stanu zdrowia psychicznego po traumatycznym wydarzeniu. Chocia? mo?e to nie by? mo?liwe, je?li mieszkasz samodzielnie, mo?esz spróbowa? przeprowadzi? si? do rodziny lub bliskiego przyjaciela po traumatycznym wydarzeniu. Je?li to niemo?liwe, staraj si? sp?dza? wi?cej czasu z bliskimi osobami lub pozostawa? z nimi w kontakcie przez telefon lub wideorozmowy.

Trzymaj si? swojej rutyny

Staraj si? utrzymywa? rutyn? sprzed traumatycznego wydarzenia na tyle, na ile to mo?liwe, nawet je?li wydaje si? to trudne. Po wydarzeniu mo?e si? okaza?, ?e Twoje nawyki ?ywieniowe i ?wiczeniowe si? zmieni? i ?e trudno b?dzie Ci zasn??. Staraj si? regularnie je?? i ?wiczy? oraz wysypia? si?. Zajrzyj do naszego zasobu na temat dobrego spania, aby uzyska? wi?cej informacji.

Rozwa? skorzystanie z pomocy specjalisty

Niektórym osobom prze?ywaj?cym trudno?ci mo?e pomóc rozmowa z lekarzem rodzinnym. Zwykle szukanie profesjonalnej pomocy w zakresie zdrowia psychicznego w pierwszym miesi?cu po traumatycznym wydarzeniu nie jest pomocne, chyba ?e zaleci to lekarz rodzinny, poniewa? objawy s? tak powa?ne.

Zwracaj uwag?, jak si? czujesz

Przez pierwsze kilka miesi?cy po traumatycznym wydarzeniu mo?esz zwraca? uwag? na swoje samopoczucie w miar? up?ywu czasu. Je?li nie poprawia si? ono lub zaczynasz czu? si? gorzej, porozmawiaj ze swoim lekarzem rodzinnym.

Popro? o wsparcie swojego pracodawc?

Je?li traumatyczne wydarzenie nast?pi?o w ramach pracy, Twój pracodawca mo?e mie? systemy wsparcia dla Ciebie. Je?li traumatyczne wydarzenie nast?pi?o poza prac?, mo?esz powiadomi? o tym swojego pracodawc?, aby móg? Ci? wesprze?. Mo?e to polega? po prostu na przekazaniu pracodawcy, co si? sta?o, aby zdawa? sobie spraw?, jak si? czujesz. Mo?esz poprosi? o dostosowanie sposobu pracy, na przyk?ad upewnienie si?, ?e nie ma zagro?enia wyst?pienia kolejnej traumy lub intensywnego stresu b?d? te? o zmian? godzin pracy. Zobacz sekcj? dla pracodawców w dalszej cz??ci tego zasobu.

Dbaj o siebie

Po traumatycznym wydarzeniu istnieje wi?ksze prawdopodobieństwo wypadku. Zachowuj ostro?no?? w domu i podczas jazdy samochodem. Staraj si? nie u?ywa? po traumatycznym wydarzeniu alkoholu ani narkotyków jako sposobu radzenia sobie. Chocia? na krótk? met? mog? sprawi?, ?e poczujesz si? lepiej, na d?u?sz? met? nie pomog? w doj?ciu do siebie.

Unikaj korzystania ze zbyt du?ej ilo?ci mediów z informacjami o wydarzeniu

Po do?wiadczeniu traumatycznego wydarzenia mo?e by? kusz?ce obejrzenie lub przeczytanie wielu rzeczy na jego temat w mediach spo?eczno?ciowych lub w wiadomo?ciach. Dotyczy to w szczególno?ci wydarzeń wy?szej rangi, takich jak ataki terrorystyczne lub kl?ski ?ywio?owe. Najlepiej jednak unika? ogl?dania, s?uchania lub czytania wielu informacji medialnych zwi?zanych z wydarzeniem, zw?aszcza je?li powoduje to niepokój.

Kiedy nale?y skorzysta? z pomocy specjalisty?

Ka?dy radzi sobie z traumatycznymi prze?yciami inaczej. Wiele osób b?dzie w stanie doj?? do siebie po traumatycznym wydarzeniu dzi?ki wsparciu rodziny, przyjació? i pracodawcy.

Nawet je?li dojdziesz do siebie po traumatycznym wydarzeniu, prawdopodobnie nie zapomnisz o nim. Mo?esz nadal odczuwa? negatywne emocje z jego powodu lub uznawa? my?lenie o nim od czasu do czasu za przygn?biaj?ce. Jednak uczucia te nie powinny by? przyt?aczaj?ce ani nie powinny powstrzymywa? Ci? od cieszenia si? ?yciem.

Popro? swojego lekarza rodzinnego o pomoc, je?li:

• Twoje objawy s? bardzo silne oraz
• nie wydaj? si? poprawia?

Je?li Twoje objawy s? bardzo silne i maj? znacz?cy wp?yw na Twoje ?ycie po miesi?cu, porozmawiaj z lekarzem rodzinnym.

Je?li Twoje objawy nie s? tak silne, ale trwaj? d?u?ej ni? trzy miesi?ce, porozmawiaj z lekarzem rodzinnym.

Co, je?li rozwinie si? u mnie PTSD?

PTSD rozwija si? u istotnej mniejszo?ci osób, które do?wiadczy?y traumatycznego wydarzenia. Jest to powa?ne zaburzenie zdrowia psychicznego.

Osoby cierpi?ce na PTSD mog? mie? powa?niejsze trudno?ci w pocz?tkowym okresie, a ich niepokoj?ce my?li i uczucia nie znikn? same. Objawy te mog? utrudnia? danej osobie prowadzenie ?ycia w niezmieniony sposób.

Mo?esz dowiedzie? si? wi?cej o objawach, przyczynach i leczeniu PTSD w naszych zasobach dot. PTSD.

Jaka pomoc specjalisty jest dost?pna?

Je?li przytrafi?o Ci si? traumatyczne wydarzenie i masz trwa?e trudno?ci, lekarz rodzinny mo?e skierowa? Ci? do specjalisty, który pomaga ludziom w radzeniu sobie z traum?.

Jest wiele ró?nych sposobów leczenia pomocnych w terapii PTSD. Nale?? do nich psychoterapia, zorientowana na traum? terapia poznawczo-behawioralna (TF-CBT) oraz metoda desensytyzacji i przetwarzania poprzez ruch oczu (EMDR). Mo?esz równie? otrzyma? leki przeciwdepresyjne, je?li stwierdzisz, ?e inne terapie nie dzia?aj?.

Mo?esz dowiedzie? si? wi?cej o tych terapiach w naszych zasobach dot. PTSD.

Czy mój lekarz mo?e przepisa? leki, które pomog? mi sobie poradzi??

Leki mog? czasami by? pomocne po traumie, jednak wa?ne jest, by regularnie odwiedza? lekarza, który sprawdzi, jak sobie radzisz.

Leki nasenne

Je?li masz problemy ze snem po traumatycznym wydarzeniu, lekarz mo?e przepisa? Ci leki nasenne. Otrzymasz je tylko na krótki czas i nie s? one sta?ym rozwi?zaniem.

Je?li po traumatycznym wydarzeniu rozwinie si? u Ciebie PTSD lub inne zaburzenie, takie jak depresja, mo?esz otrzyma? inne leki, takie jak leki przeciwdepresyjne. Mo?esz dowiedzie? si? wi?cej o lekach i terapiach wykorzystywanych w leczeniu PTSD w naszych zasobach dot. PTSD.

Jak mog? wesprze? kogo?, kto do?wiadczy? traumatycznego wydarzenia?

Wesprze? kogo?, kto przeszed? przez traumatyczne do?wiadczenie, mo?na w nast?puj?ce sposoby:

• Oferuj obecno?? — proponuj sp?dzanie czasu z t? osob?. Je?li nie chce si? z Tob? spotka?, mo?e by? pomocne stwierdzenie, ?e je?eli zmieni zdanie, mo?e si? do Ciebie zwróci? pó?niej. Chocia? nale?y unika? nagabywania, delikatne próby nak?onienia do zaakceptowania wsparcia mog? by? pomocne.
• S?uchaj — staraj si? nie prosi? tej osoby zbyt natarczywie o podzielenie si? do?wiadczeniami, je?li nie chce. Je?eli natomiast chce porozmawia?, staraj si? s?ucha? i nie przerywa? ani nie dzieli? si? w?asnymi prze?yciami.
• Zadawaj ogólne pytania — je?li zadajesz pytania, staraj si?, by by?y ogólne i nieos?dzaj?ce. Na przyk?ad mo?esz zapyta? ?czy uda?o Ci si? ju? porozmawia? o tym z kim? innym?” lub ?czy mog? Ci pomóc w znalezieniu dodatkowego wsparcia?”.
• Oferuj praktyczn? pomoc — tej osobie mo?e sprawia? wi?cej trudno?ci dbanie o siebie i trzymanie si? codziennej rutyny. Zaproponuj pomoc, na przyk?ad w sprz?taniu lub przygotowaniu posi?ku.

Staraj si? unika?:

• Mówienia, ?e wiesz, jak si? czuje — nawet je?li zdarzy?o Ci si? do?wiadczy? czego? podobnego, ludzie prze?ywaj? sytuacje bardzo ró?nie. Dokonywanie porównań mo?e nie by? pomocne.
• Mówienia, ?e ma szcz??cie, ?e ?yje — ludzie, którzy do?wiadczyli traumatycznych wydarzeń, cz?sto nie czuj? si? szcz??ciarzami. Cz?sto mog? mie? poczucie winy za to, ?e ?yj?, je?li kto? inny zmar?.
• Umniejszania ich do?wiadczeń — unikaj sugerowania, ?e mog?o by? gorzej, nawet je?li tylko próbujesz sprawi?, by dana osoba poczu?a si? lepiej. Mo?e przez to poczu? si? tak, jakby jej prze?ycia nie mia?y znaczenia.
• Nieprzydatnych sugestii — unikaj sugestii, nawet je?eli w Twoim przypadku co? zadzia?a?o w przesz?o?ci. Ludzie s? bardzo ró?ni i cz?sto mogli ju? spróbowa? tego, co sugerujesz.

Jak mog? wspiera? kogo? jako pracodawca?

Czasami traumatyczne wydarzenia maj? miejsce w pracy. Jak wspomniano wcze?niej, niektóre zawody zwi?kszaj? prawdopodobieństwo prze?ycia traumatycznego wydarzenia. Pewne osoby do?wiadcz? traumatycznych wydarzeń poza prac?, ale wspieraj?ce ?rodowisko w pracy pomo?e im w doj?ciu do siebie.

Je?li osoba lub kilka osób, które dla Ciebie pracuj?, do?wiadczy?y traumatycznego wydarzenia, mo?esz zrobi? kilka rzeczy, aby je wesprze?:

• Rozmowa o tym, co si? wydarzy?o — je?li traumatyczne wydarzenie mia?o miejsce w pracy, mo?e pomóc otwarta rozmowa o nim. Pomocne mo?e by? równie? poinformowanie osób, które dla Ciebie pracuj?, gdzie mog? szuka? wsparcia, je?li borykaj? si? z trudno?ciami.
• Sprawdzanie — rozmawiaj z osob? lub osobami, które zatrudniasz, o tym, jak si? maj?. Pomo?e Ci to dowiedzie? si?, czy otrzymuj? potrzebne wsparcie, i zauwa?y? wszelkie zmiany w nich. Nie akceptuj bezkrytycznie odpowiedzi ?wszystko w porz?dku”, je?li podejrzewasz, ?e kto? nie radzi sobie dobrze.
• Tworzenie wspieraj?cej atmosfery — zach?canie do pozytywnych relacji w zespo?ach mo?e wspiera? dobr? atmosfer? w miejscu pracy. Mo?esz tak?e zach?ca? pracowników do udzia?u w warsztatach lub korzystania z dost?pnych im systemów wsparcia.
• Dokonywanie rozs?dnych dostosowań — porozmawiaj ze swoim pracownikiem lub pracownikami, aby dowiedzie? si?, jakie rozs?dne zmiany w pracy mog? sprawi?, ?e poczuj? si? bardziej komfortowo. Mo?e to obejmowa? elastyczne godziny pracy lub niewielkie zmiany w ?rodowisku roboczym. Zawsze pytaj, czego kto? potrzebuje, zamiast zak?ada?, ?e wiesz, co b?dzie pomocne.

Wszystkie te dzia?ania mog? mie? pozytywny wp?yw na samopoczucie pracowników.

Dalsza pomoc

Przydatne ??cza internetowe

• — tutaj mo?na znale?? wybór materia?ów zawieraj?cych przydatne informacje na temat reakcji na stres pourazowy zarówno dla ogó?u odbiorców, jak i dla pracowników s?u?by zdrowia.
• (PDF), NHS
• — te informacje z NHS dotycz? PTSD
• — te informacje z NHS dotycz? z?o?onego PTSD
• — organizacja charytatywna Mind ma informacje na temat PTSD i z?o?onego PTSD
• — te informacje zawieraj? pomys?y, jak mo?esz pomóc znajomej osobie, która ma PTSD
• — ta strona zawiera linki do innych organizacji oferuj?cych wsparcie osobom z PTSD
• — brytyjska organizacja charytatywna zajmuj?ca si? zwi?kszaniem ?wiadomo?ci na temat PTSD

Organizacje charytatywne wspieraj?ce osoby, które do?wiadczy?y traumatycznego wydarzenia

• — organizacja charytatywna oferuj?ca wsparcie dla osób pogr??onych w ?a?obie w Anglii, Walii i Irlandii Pó?nocnej
• — organizacja charytatywna promuj?ca dobre samopoczucie osób pogr??onych w ?a?obie w Szkocji

Rape Crisis — istniej? trzy organizacje charytatywne pomagaj?ce ofiarom gwa?tu, które oferuj? wsparcie w ca?ej Wielkiej Brytanii:

Victim Support — istniej? trzy organizacje charytatywne wspieraj?ce ofiary przest?pstw i traumatycznych wydarzeń, które oferuj? wsparcie w ca?ej Wielkiej Brytanii:

Autorzy

Niniejsze informacje opracowa?a redakcja Public Engagement Editorial Board (PEEB) przy 网曝黑料. Przedstawiono najlepsze dowody dost?pne w momencie opracowania.

Specjalne podzi?kowania dla organizacji , która przekaza?a swoj? opini? na temat tego zasobu.

Redaktor specjalista: Profesor Neil Greenberg

Pe?na bibliografia do tego zasobu jest dost?pna na ?yczenie.

Opublikowano: listopad 2021 roku

Termin przegl?du: listopad 2024 roku

? 网曝黑料

This translation was produced by CLEAR Global (Feb 2023).