网曝黑料

?On jest obsesyjnym fanem pi?ki no?nej”.
?Ona ma obsesj? na punkcie butów”.
?On jest kompulsywnym k?amc?”.

U?ywamy takich zwrotów, aby opisa? ludzi, którzy du?o o czym? my?l? lub robi? co? powtarzalnie, nawet je?li inni nie widz? ku temu ?adnego powodu. Zazwyczaj nie stanowi to problemu, a w niektórych bran?ach mo?e by? nawet pomocne.

Jednak niektórzy ludzie maj? niepokoj?ce my?li, które przychodz? im do g?owy raz po raz lub odczuwaj? potrzeb? robienia tego samego w kó?ko. Mo?e to zdominowa? Twoje ?ycie, uniemo?liwi? ci cieszenie si? z robienia ró?nych rzeczy, a nawet powstrzyma? ci? przed robieniem rzeczy, które nale?y zrobi?.

Tak wi?c, je?li:

• przychodz? Ci do g?owy okropne my?li, mimo ?e starasz si? je powstrzyma?

lub

• musisz dotyka? lub liczy? rzeczy lub powtarza? t? sam? czynno??, jak pranie w nieskończono??,

mo?esz cierpie? na zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne.

Ulotka ta jest przeznaczona dla ka?dego, kto ma problemy z obsesjami lub kompulsjami. Mamy nadziej?, ?e b?dzie równie? pomocna dla rodziny i przyjació? – oraz dla ka?dego, kto chce dowiedzie? si? wi?cej o zaburzeniu obsesyjno-kompulsyjnym.

Opisujemy w niej, jak to jest mie? zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne, elementy dost?pnej pomocy oraz jak dobrze ona dzia?a, jak mo?esz pomóc sobie i jak pomóc komu?, kto ma depresj?. Mówi równie? o rzeczach, których nie wiemy o zaburzeniu obsesyjno-kompulsyjnym. Na końcu ulotki znajduje si? lista innych miejsc, w których mo?na znale?? wi?cej informacji, oraz odniesienia do badań, na których opiera si? niniejsza ulotka.

Jak to jest, kiedy cierpi si? na zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne?

Elementy zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego

Na zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne sk?adaj? si? trzy g?ówne aspekty.

• Obsesje - my?li powoduj?ce niepokój
• Emocje - niepokój, który odczuwasz
• Kompulsje - rzeczy, które robisz, aby zredukowa? niepokój

Przyjrzyjmy si? im szczegó?owo.

Obsesje - my?li powoduj?ce niepokój

?Boj? si?, ?e skrzywdz? moj? córeczk?. Wiem, ?e nie chc?, ale z?e my?li przychodz? mi do g?owy. Wyobra?am sobie, jak trac? kontrol? i d?gam j? no?em. Jedynym sposobem, w jaki mog? pozby? si? tych my?li, jest odmówienie modlitwy, a nast?pnie pozytywna my?l, taka jak ?Wiem, ?e bardzo j? kocham”. Zwykle po tym czuj? si? troch? lepiej, a? do nast?pnego razu, gdy te okropne obrazy znowu pojawi? si? w mojej g?owie. Ukry?am wszystkie ostre przedmioty i no?e w moim domu. My?l? sobie: ?Musisz by? okropn? matk?, ?eby tak my?le?. Chyba trac? rozum”. – Dawn

• My?li – pojedyncze s?owa, krótkie zdania lub rymowanki, które s? nieprzyjemne, szokuj?ce lub blu?niercze. Starasz si? o nich nie my?le?, ale one nie chc? odej??. Martwisz si?, ?e mo?esz by? ska?ony (przez zarazki, brud lub chorob?), lub ?e kto? mo?e zosta? skrzywdzony, poniewa? by?e? nieostro?ny.
• Obrazy w twoim umy?le – widzisz ?mier? swojej rodziny lub siebie robi?cego co? brutalnego lub seksualnego, co jest ca?kowicie niezgodne z twoim charakterem – d?ganie kogo?, zn?canie si? nad kim? lub bycie niewiernym. Takie my?li mog? by? bardzo niepokoj?ce dla chorego, jego rodziny, a nawet dla profesjonalistów. Ale wiemy, ?e ludzie z obsesjami nie dzia?aj? zgodnie z tymi my?lami, pomimo i? obawiaj? si?, ?e to zrobi?. Osoba z zaburzeniem obsesyjno-kompulsyjnym nie jest bardziej nara?ona na wyrz?dzenie szkody ni? jakikolwiek inny cz?onek spo?eczeństwa. Mimo to, je?li masz takie my?li, najlepiej uda? si? do specjalisty zdrowia psychicznego ze specjalistycznym do?wiadczeniem w leczeniu zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych.
• W?tpliwo?ci – godzinami zastanawiasz si?, czy czasem nie spowodowa?e? wypadku lub nie wyrz?dzi?e? komu? nieszcz??cia. Mo?esz si? martwi?, ?e potr?ci?e? kogo? samochodem lub ?e zostawi?e? otwarte drzwi i okna.
• Rozmy?lania – bez końca k?ócisz si? ze sob? o to, czy zrobi? to, czy co? innego, wi?c nie mo?esz podj?? najprostszej decyzji.
• Perfekcjonizm – martwisz si? w sposób inny ni? reszta ludzi, je?li rzeczy nie s? we w?a?ciwej kolejno?ci, nie s? zrównowa?one lub nie znajduj? si? we w?a?ciwym miejscu. Na przyk?ad, je?li ksi??ki nie s? dok?adnie u?o?one na pó?ce.

Emocje - niepokój, który odczuwasz

?Ca?y dzień sp?dzam na upewnianiu si?, ?e nic z?ego si? nie stanie. Rano wyj?cie z domu zajmuje mi godzin?, poniewa? nigdy nie mam pewno?ci, czy wy??czy?em wszystkie urz?dzenia elektryczne, takie jak kuchenka, i czy zamkn??em wszystkie okna. Nast?pnie sprawdzam, czy piecyk gazowy jest wy??czony pi?? razy, je?li jednak co? mi nie pasuje, musz? to zrobi? jeszcze raz. Na koniec prosz? mojego partnera o ponowne sprawdzenie tego wszystkiego dla mnie. W pracy pozostaj? w tyle, poniewa? zawsze sprawdzam wszystko po kilka razy na wypadek, gdybym pope?ni? b??d. Je?li tego nie sprawdz? odczuwam niepokój, którego nie jestem w stanie znie??. Wiem, ?e to niedorzeczne jednak, gdyby wydarzy?o si? co? z?ego, by?bym winny’. - John

• Czujesz si? spi?ty, niespokojny, zal?kniony, winny, zdegustowany lub przygn?biony.
• Czujesz si? lepiej kiedy kontynuujesz swoje rytua?y lub zachowania kompulsywne ale to nie pomaga na d?ugo.

Kompulsje - rzeczy, które robisz, aby zredukowa? niepokój

?Boj? si?, ?e z?api? co? od innych ludzi. Po?wi?cam wiele czasu na dezynfekowanie wszystkich powierzchni w moim domu, aby usun?? zarazki; myj? r?ce wielokrotnie w ci?gu dnia. Je?li jest to mo?liwe, staram si? nie wychodzi? z domu. Kiedy mój m?? i dzieci wracaj? do domu, pytam ich bardzo szczegó?owo gdzie byli, na wypadek, gdyby odwiedzili jakie? niebezpieczne miejsca, np. szpital. Ka?? im te? zdj?? wszystkie ubrania i dok?adnie si? umy?. Jaka? cz??? mnie zdaje sobie spraw?, ?e te obawy s? g?upie. Moja rodzina ma tego do?? ale to trwa ju? tak d?ugo, ?e nie mog? przesta?”. - Liz 

• Korygowanie obsesyjnych my?li - zast?powanie ich alternatywnymi ?neutralizuj?cymi’ my?lami, jak liczenie, modlenie si? lub powtarzanie w kó?ko specjalnego s?owa. Wydaje si?, jakby to zapobiega?o z?ym rzeczom. Mo?e to by? równie? sposób na pozbycie si? nieprzyjemnych my?li i obrazów, które ci? dr?cz?.
• Rytua?y - cz?sto myjesz r?ce, wykonujesz czynno?ci powoli i uwa?nie, by? mo?e organizujesz przedmioty i czynno?ci w okre?lony sposób. Mo?e to poch?ania? tak wiele czasu, ?e pój?cie gdziekolwiek lub zrobienie czego? po?ytecznego zajmuje wieki.
• Sprawdzanie - w?asnego cia?a pod k?tem czysto?ci, czy urz?dzenia s? wy??czone, czy dom jest zamkni?ty lub czy trasa twojej podró?y jest bezpieczna.
• Unikanie - wszystkiego, co sprzyja zamartwianiu si? (niepokoj?cym my?lom). Unikasz dotykania okre?lonych przedmiotów, odwiedzania pewnych miejsc, podejmowania ryzyka lub przyjmowania odpowiedzialno?ci. Na przyk?ad, mo?esz unika? kuchni poniewa? wiesz, ?e znajdziesz tam ostre no?e.
• Gromadzenie - bezu?ytecznych i zu?ytych rzeczy. Po prostu nie mo?esz niczego wyrzuci?.
• Szukanie potwierdzenia - wielokrotnie prosisz innych by mówili ci, ?e wszystko jest w porz?dku.

Jak cz?sto wyst?puje zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne?

Mniej wi?cej 1 na 50 osób cierpi na zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne w pewnym okresie ?ycia, dotyka ono jednakowo m??czyzn i kobiety. Jest to ponad milion osób w Wielkiej Brytanii.

Do znanych osób dotkni?tych tym zaburzeniem nale?? biolog Charles Darwin, pionierka wspó?czesnego piel?gniarstwa Florence Nightingale, aktorka Cameron Diaz oraz pi?karz David Beckham.

Czy masz zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne je?li uprawiasz hazard albo jesz lub pijesz kompulsywnie?

Nie. S?owa ?kompulsywny” i ?obsesja” s? czasami u?ywane, aby opisa? ludzi, którzy uprawiaj? hazard, pij? alkohol, robi? zakupy, za?ywaj? narkotyki albo nawet ?wicz? za du?o.

Zachowania te mog? by? jednak przyjemne. Kompulsje towarzysz?ce zaburzeniu obsesyjno-kompulsyjnemu nigdy nie sprawiaj? przyjemno?ci, s? zawsze odczuwane jako nieprzyjemny obowi?zek lub przymus.

Jak powa?ne mo?e by? zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne?

Jest to bardzo zró?nicowane, jednak praca, zwi?zki i ?ycie rodzinne s? bardziej produktywne i satysfakcjonuj?ce je?li nie musisz ci?gle zmaga? si? z zaburzeniem obsesyjno-kompulsyjnym.

Ci??ki przebieg zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego mo?e uniemo?liwi? regularn? prac?, uczestnictwo w ?yciu rodzinnym, a nawet kontakty z rodzin?.

A dok?adniej, Twoja rodzina mo?e poczu? si? zirytowana je?li spróbujesz zaanga?owa? j? w swoje rytua?y.

Czy osoby z zaburzeniem obsesyjno-kompulsyjnym trac? panowanie nad sob??

Nie, osoby z zaburzeniem obsesyjno-kompulsyjnym nie trac? panowania nad sob?, chocia? cz?sto si? o to martwi?. Mog? nawet pyta? czy ?oszaleli” lub ?zwariowali”. Cz?sto b?d? si? wstydzi? tego, jacy s? i b?d? próbowali to ukry?, nawet je?li to nie jest ich wina.

Cho? mo?esz si? martwi?, ?e stracisz kontrol?, wiemy, ?e jest to niezwykle rzadkie.

Jakie schorzenia s? podobne do zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych?

Istnieje kilka innych schorzeń, które mog? wspó?wyst?powa? z zaburzeniem obsesyjno-kompulsyjnym lub maj? z nim pewne podobieństwa.

• Dysmorfofobia lub ?niepokój zwi?zany z wyobra?on? przez siebie brzydot?”. Nabierasz przekonania, ?e cz??? twojego cia?a lub twarzy ma niew?a?ciwy kszta?t i sp?dzasz godziny przed lustrem sprawdzaj?c i próbuj?c to ukry?. Mo?esz nawet zacz?? unika? miejsc publicznych.
• Trichotillomania - niepohamowane wyrywanie w?osów z g?owy i brwi.
• L?k o zdrowie (hipochondria) - l?k przed cierpieniem z powodu powa?nej choroby, takiej jak rak.
• Osoby z zespo?em Tourette’a (osoba mo?e niespodziewanie zacz?? krzycze? lub wykonywa? nag?e, niekontrolowane ruchy) cz?sto maj? te? zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne.
• Dzieci i doro?li z niektórymi formami autyzmu, jak zespó? Aspergera, mog? sprawia? wra?enie, ?e cierpi? na zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne poniewa? lubi? gdy rzeczy s? takie same oraz mog? powtarza? bezustannie t? sam? czynno??.

Kiedy zaczyna si? zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne?

Wiele dzieci ma ?agodne kompulsje. Mog? bardzo dok?adnie porz?dkowa? swoje zabawki lub unika? nadepni?cia na p?kni?cia w chodniku. To zwykle mija wraz z wiekiem.

Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne u doros?ych zwykle zaczyna si? w wieku nastoletnim b?d? wkrótce po ukończeniu dwudziestego roku ?ycia. Objawy mog? si? pojawia? i znika?, cz?sto jednak osoby cierpi?ce na zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne szukaj? pomocy dopiero po wielu latach choroby.

Jakie s? rokowania bez pomocy i leczenia?

Objawy OCD (zaburzeń obsesyjno-obsesyjno-kompulsyjnych) mog? si? poprawi? lub ust?pi? na jaki? czas, ale cz?sto powracaj?. U niektórych osób sytuacja b?dzie si? powoli pogarsza?, a u innych objawy nasilaj? si?, gdy s? zestresowani lub przygn?bieni.

Leczenie zazwyczaj pomaga.

Co powoduje OCD?

Istnieje wiele czynników, które wp?ywaj? na to, czy OCD si? rozwinie.

• Geny - OCD jest zaburzeniem z?o?onym. Badania wykaza?y, ?e istniej? ró?ne genetyczne czynniki ryzyka zwi?zane z tym, czy u kogo? rozwinie si? OCD. Osoby, które maj? krewnego z OCD s? bardziej nara?one na rozwój OCD ni? osoby, które go nie maj?.
• Stres - Stresuj?ce wydarzenia ?yciowe wywo?uj? to schorzenie w oko?o jednym lub dwóch na trzy przypadki.
• Zmiany ?yciowe - Czasy, w których kto? nagle musi wzi?? na siebie wi?ksz? odpowiedzialno?? - na przyk?ad dojrzewanie, narodziny dziecka lub nowa praca.
• Zmiany w mózgu - Nie wiemy, czy to przyczyna, czy skutek OCD - ale je?li masz objawy przez d?u?szy czas, naukowcy uwa?aj?, ?e mog? zaj?? zmiany w tym, jak substancja zwana serotonin? (znana równie? jako 5HT) dzia?a w mózgu.
• Osobowo?? - Je?li jeste? schludn?, skrupulatn?, metodyczn? osob? o wysokich standardach, mo?esz by? bardziej sk?onny do rozwoju OCD. Te cechy s? zwykle pomocne, ale mog? przemieni? si? w OCD, je?li stan? si? zbyt ekstremalne.
• Sposoby my?lenia - Prawie ka?dy z nas ma czasem w g?owie dziwne lub niepokoj?ce my?li lub obrazy - ?co by by?o, gdybym wyszed? przed ten samochód?” lub ?móg?bym skrzywdzi? moje dziecko”. Wi?kszo?? z nas szybko odrzuca te my?li i rusza dalej z w?asnym ?yciem. Ale je?li posiadasz wyj?tkowo wysokie standardy moralno?ci i odpowiedzialno?ci mo?esz czu?, ?e samo pojawienie si? takich my?li jest okropne. To z kolei znaczy, ?e b?dziesz martwi? si? o to, ?e takie my?li wróc?, przez co istnieje wi?ksza szansa na to, ?e tak faktycznie b?dzie.

Jak mog? sobie pomóc?

Oto kilka rzeczy, które mo?esz zrobi? sam, a które pomog?y innym osobom z OCD.

• Pami?taj - to nie Twoja wina i nie popadasz w ?szaleństwo”.
• Wystaw si? na swoje niepokoj?ce my?li. Mo?e to zabrzmie? dziwnie, lecz jest to sposób na zdobycie nad nimi wi?kszej kontroli. Mo?esz je nagra? i ods?ucha?, albo zapisa? i ponownie przeczyta?. Powiniene? to robi? regularnie przez oko?o pó? godziny ka?dego dnia, a? twój niepokój si? zmniejszy.
• Oprzyj si? kompulsywnemu zachowaniu, ale nie obsesyjnej my?li.
• Nie u?ywaj alkoholu lub narkotyków, aby kontrolowa? swój l?k.
• Je?eli my?li dotycz? obaw zwi?zanych z wiar? lub religi?, czasami pomocna mo?e okaza? si? rozmowa z przywódc? religijnym, który pomo?e ustali?, czy jest to problem OCD.
• Skontaktuj si? z jedn? z grup wsparcia lub stron internetowych wymienionych na końcu tej ulotki.
• Wypróbuj ksi??k? samopomocow?, np. jedn? z tych wymienionych na końcu tej ulotki.

Mniej pomocne zachowania

Zaskakuj?co, niektóre ze sposobów, w jaki sobie pomagasz, mog? tak naprawd? podtrzyma? symptomy:

• Próba wyparcia nieprzyjemnych my?li z umys?u - to zwykle tylko sprawia, ?e my?li wracaj?. Na przyk?ad spróbuj nie my?le? o ró?owym s?oniu przez najbli?sz? minut? - prawdopodobnie trudno b?dzie Ci my?le? o czymkolwiek innym.
• Skupienie si? na ?bezpiecznych” lub ?koryguj?cych” my?lach. Na przyk?ad, po?wi?casz czas na naprawienie przeszkadzaj?cej my?li inn? my?l? (jak liczenie do dziesi?ciu) lub obrazem (jak zobaczenie osoby ?ywej i zdrowej).
• Rytua?y, sprawdzanie, unikanie i szukanie otuchy - to wszystko sprawi, ?e na krótko zmniejszysz swój niepokój - zw?aszcza je?li czujesz, ?e mo?e to zapobiec czemu? strasznemu. Ale za ka?dym razem, gdy je robisz, wzmacniasz swoje przekonanie, ?e powstrzymuj? one z?e rzeczy, przez co czujesz wi?ksz? presj?, by je wykona?... i tak dalej.

Jak? pomoc mog? uzyska??

Istniej? ró?ne terapie i inne rodzaje pomocy dost?pne dla osób z OCD.

Terapia poznawczo-behawioralna (CBT)

Jest to terapia, która pomaga zmieni? sposób my?lenia i zachowania, dzi?ki czemu mo?na poczu? si? lepiej.

Istniej? dwa rodzaje CBT stosowane w leczeniu OCD - Ekspozycja i Prewencja Reakcji (ERP) oraz Terapia Poznawcza (CT).

Ekspozycja i prewencja reakcji (ERP)

Jest to sposób na powstrzymanie zachowań kompulsywnych i l?ków przed wzajemnym wzmacnianiem si?. Wiemy, ?e je?li przebywasz w stresuj?cej sytuacji wystarczaj?co d?ugo, stopniowo przyzwyczajasz si? do niej i l?k odchodzi. Tak wi?c stopniowo stawiasz czo?a sytuacji, której si? obawiasz (ekspozycja), ale powstrzymujesz si? od wykonywania swoich zwyk?ych kompulsywnych rytua?ów, sprawdzania czy sprz?tania (zapobieganie reakcji) i czekasz, a? l?k ust?pi.

Zwykle lepiej robi? to ma?ymi krokami:

• zrób list? wszystkich rzeczy, których si? boisz lub których unikasz w danej chwili;
• sytuacje lub my?li, których obawiasz si? najmniej, umie?? na dole, te najgorsze na górze;
• zacznij od do?u i pracuj w gór?, zajmuj?c si? jednym na raz. Nie przechod? do kolejnego etapu, dopóki nie pokonasz ostatniego.

Najlepiej zadzia?a, je?li b?dziesz to praktykowa? cz?sto, kilka razy dziennie, przez co najmniej jeden lub dwa tygodnie. Za ka?dym razem robisz to na tyle d?ugo, aby twój niepokój spad? do mniej ni? po?owy tego, co jest w najgorszym momencie - na samym pocz?tku mo?e to zaj?? od 10 do 90 minut. Pomocne mo?e by? te? notowanie co 5 minut oceny swojego l?ku, na przyk?ad w skali od 0 (brak l?ku) do 10 (najwy?szy poziom l?ku). Mo?esz zaobserwowa?, jak l?k wzrasta, a nast?pnie ust?puje.

Niektóre z tych kroków mo?esz prze?wiczy? ze swoim terapeut?, ale najcz??ciej wykonuje si? je we w?asnym zakresie, w odpowiednim dla siebie tempie. Nale?y pami?ta?, ?e celem nie jest ca?kowite wyeliminowanie l?ku, ale wyeliminowanie go w takim stopniu, aby mo?na by?o ?atwiej sobie z nim radzi?. Pami?taj, ?e l?k:

• jest nieprzyjemny, ale Ci? nie skrzywdzi.
• w końcu minie.
• mo?na ?atwiej oswoi? dzi?ki regularnej praktyce.

Terapi? Ekspozycji i Prewencji Reakcji (ERP) mo?na podj?? na dwa sposoby:

• Samodzielna, prowadzona — wed?ug wskazówek zawartych w ksi??kach lub materia?ach DVD lub przy u?yciu programu komputerowego lub aplikacji na tablet lub telefon. Obejmuje równie? sporadyczne spotkania ze specjalist?, aby uzyska? porady i wsparcie. To podej?cie mo?e by? odpowiednie w ?agodnym przebiegu zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych, gdy czujesz si? wystarczaj?co pewnie, aby spróbowa? sobie pomóc we w?asnym zakresie.
• Bezpo?rednie regularne spotkania ze specjalist?, indywidualne lub grupowe — mo?e to by? kontakt osobisty, telefoniczny lub online. Zwykle odbywaj? si? one na pocz?tku co tydzień lub dwa tygodnie i trwaj? za ka?dym razem od 45 do 60 minut. Pocz?tkowo zalecane jest 10 godzin spotkań, ale mo?esz potrzebowa? ich wi?cej.

Oto przyk?ad:

Jan ma codziennie problem z wyj?ciem do pracy o czasie, poniewa? musi najpierw sprawdzi? wiele rzeczy w domu. Martwi si?, ?e je?li nie sprawdzi wszystkiego po pi?? razy, dom mo?e sp?on?? lub zosta? okradziony. Stworzy? wi?c list? sprawdzanych elementów, zaczynaj?c od tych, z którymi naj?atwiej sobie poradzi. Wygl?da?a ona nast?puj?co:

1. Kuchenka (budz?ca najmniej obaw).
2. Czajnik.
3. Kominek gazowy.
4. Okna.
5. Drzwi (budz?ce najwi?cej obaw).

Pierwszym krokiem by?o poradzenie sobie z kuchenk?, jako elementem budz?cym najmniej l?ku. Zamiast sprawdza? kilka razy, czy kuchenka jest wy??czona, robi? to tylko raz (ekspozycja). Na pocz?tku budzi?o to jego ogromny niepokój. Powstrzymywa? si? jednak przed jej ponownym sprawdzaniem. Uzgodni? tak?e, ?e nie b?dzie prosi? ?ony o sprawdzanie wszystkiego za niego, oraz ?e nie b?dzie musia?a go zapewnia?, ?e dom jest bezpieczny (powstrzymanie reakcji). W ci?gu kolejnych dwóch tygodni l?k zacz?? stopniowo ust?powa?.

Nast?pnie przeszed? do kroku drugiego (czajnik) i tak dalej. W końcu by? w stanie wyj?? z domu bez rytua?u sprawdzania swojej listy. Dzi?ki temu móg? dotrze? punktualnie do pracy.

Skuteczno??

Oko?o 3 z 4 osób, które przejd? terapi? metod? ekspozycji z powstrzymaniem reakcji, znacznie ona pomaga. Spo?ród osób, których stan si? poprawi?, ?rednio 1 na 5 osób b?dzie przejawia?a objawy w przysz?o?ci i b?dzie wymaga?a dalszego leczenia. Jednak 1 na 4 osoby odmawia podj?cia terapii ERP lub j? przerywa. Osoby te mog? przejawia? zbyt du?y l?k lub czuj? si? zbyt przyt?oczone, aby j? zakończy?.

Terapia kognitywna (CT)

Terapia kognitywna to rodzaj terapii, która pomaga w zmianie reakcji na swoje my?li, zamiast ich wyeliminowania. Bywa to pomocne w przypadku wyst?powania niepokoj?cych obsesyjnych my?li, gdy nie ma jednak ?adnych rytua?, ani nie s? podejmowane ?adne dzia?ania, aby poczu? si? lepiej. Mo?e towarzyszy? wspomagaj?co terapii metod? ekspozycji i powstrzymania reakcji w leczeniu zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych.

Terapia kognitywna umo?liwia:

Zaprzestanie walki z my?lami

Wszyscy miewamy dziwne my?li — i to wszystko, czym tak naprawd? s?. Nie okre?laj?, czy jeste? z?? osob?, lub czy wydarzy si? co? z?ego, a próby pozbycia si? takich my?li po prostu nie przynosz? efektu. Terapia kognitywna pomaga poczu? si? lepiej, a nawet zrelaksowa?, gdy pojawiaj? si? takie my?li. Mo?esz nauczy? si? podchodzi? do nich z zaciekawieniem lub rozbawieniem. Nawet je?li pojawi? si? mniej przyjemne my?li, nauczysz si? ich nie unika?, a pozwoli? im po prostu by? i my?le? o nich w taki sam sposób. Takie my?li odchodz? zwykle, gdy przestajesz si? stara?, aby odesz?y.

Zmian? reakcji na swoje my?li

Uczysz si? zauwa?a? momenty, gdy miewasz niepokoj?ce ?my?li o my?lach”, takie jak ?takie my?lenie oznacza, ?e jestem z?ym cz?owiekiem”. Mo?esz prowadzi? dziennik, w którym b?dziesz zapisywa? przyk?ady niekorzystnego sposobu my?lenia, a nast?pnie zmierzy? si? z nimi, zadaj?c sobie nast?puj?ce pytania:

• Jakie s? dowody — za i przeciw — na prawdziwo?? tego twierdzenia?
• Jak ta my?l mi pomaga? Jak mog? na to inaczej spojrze??
• Jaki jest najlepszy/najgorszy/najbardziej prawdopodobny scenariusz tego, co si? mo?e wydarzy??
• Jak? rad? otrzyma?by ode mnie przyjaciel, który mierzy si? z takim samym problemem? Je?li rada, któr? daj? przyjacielowi, jest inna od tej, któr? daj? sobie — dlaczego tak jest?

Radzenie sobie z poczuciem winy i odpowiedzialno?ci

Radzisz sobie z nierealistycznymi wyobra?eniami i samokrytyk?, np.:

• przyk?adaniem zbyt du?ej wagi do swoich my?li (to ?tylko” my?li);
• przecenianiem prawdopodobieństwa z?ych wydarzeń;
• braniem na siebie odpowiedzialno?ci za niekorzystne wydarzenia, nawet je?li nie masz na nie wp?ywu;
• prób? wyeliminowania wszelkiego ryzyka w ?yciu najbli?szych Ci osób.

Sprawdzanie niekorzystnych przekonań

Powszechnym l?kiem towarzysz?cym zaburzeniom obsesyjno-kompulsyjnym jest przekonanie, ?e ?my?lenie o tym sprawi, ?e to si? stanie”. Spróbuj wyjrze? teraz przez okno w budynku, w którym si? znajdujesz, i pomy?l, ?e ten budynek si? zawala. Pomy?l o tym naprawd? mocno. Co si? dzieje? Podobnym, niepokoj?cym przekonaniem jest wiara w to, ?e ?my?lenie o czym? jest tak samo z?e jak zrobienie tego”. Wyobra? sobie teraz, ?e twój s?siad ?le si? czuje i potrzebuje, aby kto? zrobi? dla niego zakupy. Po prostu pomy?l o tym, jakby to by?o zrobi? dla niego zakupy. Czy to od razu czyni z ciebie dobrego cz?owieka? Raczej nie. Aby by? pomocnym, trzeba co? zrobi?. Tak samo jest ze ?z?ymi” my?lami. Nale?y zdawa? sobie spraw?, ?e osoby z zaburzeniem obsesyjno-kompulsywnym (OCD) nie wcielaj? w ?ycie swoich obsesyjnych my?li.

Terapeuta poznawczy pomaga zdecydowa?, które przekonania pacjenta nadaj? si? do zmiany i pomaga odnale?? nowe - takie, które s? bardziej realistyczne, zrównowa?one i wspieraj?ce.

Wi?kszo?? spotkań z terapeut? odbywa si? w przychodni lekarza rodzinnego, klinice lub czasem - szpitalu. Jest mo?liwo??, aby terapia poznawcza odbywa?a si? przez telefon lub w domu w przypadku osób, które nie s? w stanie opu?ci? domu.

Leczenie antydepresyjne

Leki przeciwdepresyjne z grupy SSRI (Selective Serotonin Reuptake Inhibitors, inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny) mog? by? pomocne w zredukowaniu obsesyjnych my?li i kompulsji, nawet u osób, które nie wykazuj? objawów depresyjnych. Przyk?adowe leki z tej grupy to sertralina, fluoksetyna, paroksetyna, escitalopram i fluwoksamina.

Generalnie s? to bezpieczne leki, jednak przez pierwszych kilka dni mog? wywo?ywa? skutki uboczne takie jak uczucie niepokoju, bóle g?owy, sucho?? w jamie ustnej czy ogólne uczucie rozbicia. W przypadku OCD o ?rednim lub ci??kim przebiegu leki z grupy SSRI mog? by? stosowane samodzielnie lub w po??czeniu z terapi? poznawczo-behawioraln? (CBT). Na pacjentów z OCD lepiej dzia?aj? zazwyczaj wi?ksze dawki.

Je?li terapia jednym lekiem z grupy SSRI nie przyniesie efektów w ci?gu 3 miesi?cy, nast?pnym krokiem jest zmiana na inny lek z tej grupy lub na lek o nazwie klomipramina. Zaleca si? kontynuacj? leczenia danym preparatem przez co najmniej 12 miesi?cy, o ile przynosi ono skutki. Stosowane leki nie uzale?niaj?, jednak powinno si? odstawia? je stopniowo przez kilka tygodni.

Skuteczno??

Farmakoterapia jest skuteczna w przypadku 6 na 10 osób. Statystycznie objawy pacjentów zmniejszaj? si? o 1/3. Leki zmniejszaj?ce ilo?? obsesyjnych my?li zapobiegaj? nawrotom OCD przez tak d?ugo, jak d?ugo s? przyjmowane, nawet w przypadku wieloletniego ich stosowania. Jednak - 1 na 3 osoby, które przerw? przyjmowanie leków, do?wiadczy nawrotu objawów w ci?gu kilku nast?pnych miesi?cy. Jest to du?o mniej prawdopodobne wtedy, gdy farmakoterapia idzie w parze z CBT.

Co b?dzie dla mnie lepsze - farmakoterapia czy psychoterapia?

Terapi? ekspozycyjn? (ERP) w ?agodnych przypadkach mo?na przeprowadza? samemu, nawet bez wsparcia profesjonalisty. Jest ona skuteczna i nie wi??e si? z ?adnymi skutkami ubocznymi, poza wzmo?onym odczuwaniem l?ku. Z drugiej jednak strony wymaga ona du?ej motywacji i ci??kiej pracy. Wi??e si? tak?e z odczuwaniem dodatkowej dawki l?ku przez krótki czas.

Terapia poznawczo-behawioralna i farmakoterapia s? prawdopodobnie tak samo skuteczne. U osób z ?agodnym OC sama CBT mo?e by? wystarczaj?ca.

W przypadku umiarkowanie nasilonego OCD mo?na najpierw spróbowa? albo CBT (do 10 godzin pracy z terapeut?), albo farmakoterapii (do 12 tygodni). Je?li nie nast?pi poprawa, powinno si? skorzysta? z farmako- i psychoterapii jednocze?nie. W niektórych cz??ciach kraju kolejka oczekuj?cych na wizyt? u specjalisty mo?e wynosi? kilka miesi?cy.

Je?li twoje OCD jest powa?ne, prawdopodobnie najlepiej b?dzie ju? od pocz?tku po??czy? psychoterapi? z przyjmowaniem leków. Sama farmakoterapia jest rozwi?zaniem wówczas, gdy OCD jest nasilone, jednak pacjent nie jest w stanie zmierzy? si? z l?kiem zwi?zanym z terapi? ERP. Taki model terapii jest skuteczny w przypadku 6 na 10 osób. Wi??e si? jednak z wi?kszym ryzykiem, ?e choroba powróci w przysz?o?ci - u 1 na 3 osoby w porównaniu z 1 na 5 w przypadku terapii ERP. Farmakoterapia musi trwa? oko?o roku. W przypadku kobiet w ci??y i karmi?cych piersi? nie jest to jednak leczenie z wyboru.

Wa?ne, aby? omówi? te kwestie ze swoim lekarzem, który b?dzie w stanie udzieli? ci dalszych informacji. By? mo?e potrzebujesz tak?e porozmawia? o leczeniu z przyjació?mi lub cz?onkami rodziny.

Co, je?li leczenie nie pomaga?

Lekarz mo?e poprosi? o obj?cie ci? opiek? przez specjalistyczny zespó? utworzony przez psychiatrów, psychologów, piel?gniarki, pracowników socjalnych i terapeutów zaj?ciowych. Mog? oni zasugerowa? poni?sze rozwi?zania:

• do??czenie terapii poznawczej do terapii ekspozycyjnej lub farmakoterapii;
• przyjmowanie dwóch leków zmniejszaj?cych nasilenie obsesyjnych my?li jednocze?nie, na przyk?ad klomipraminy z citalopramem;
• w??czenie leku o dzia?aniu antypsychotycznym, na przyk?ad aripiprazolu lub risperidonu;
• podj?cie leczenia chorób towarzysz?cych (oko?o 1 na 3 osoby z OCD cierpi równie? na zaburzenia l?kowe, depresj?, ma problemy z alkoholem lub nadu?ywa substancji);
• prac? z rodzin? i opiekunami, aby wesprze? ich i udzieli? potrzebnych wskazówek.

Je?li mieszkanie w pojedynk? sprawia ci trudno??, specjali?ci mog? równie? zasugerowa? znalezienie odpowiedniego zakwaterowania, gdzie uzyskasz wsparcie na drodze do samodzielnego ?ycia.

W przypadku wdro?onego leczenia rokowania dla wi?kszo?ci osób z OCD s? dobre. Jednak?e, je?li cierpisz na powa?ne OCD i twój stan si? nie poprawia:

• Intensywny program dziennej terapii psychologicznej (CBT i EPR) z pobytem w szpitalu.
• Trwaj? badania nad g??bok? stymulacj? mózgu z wykorzystaniem impulsów elektrycznych, których zadaniem jest u?mierzanie objawów.
• Zabieg, który wykonuje si? rzadko - tylko wówczas, gdy wszystkie inne sposoby zawiod?y, to chirurgia ablacyjna mózgu. Jest to naprawd? metoda ostatniego rzutu ze wzgl?du na ryzyko powa?nych skutków ubocznych.

Czy b?d? musia? i?? na leczenie do szpitala?

U wi?kszo?ci osób poprawa nast?puje po leczeniu ambulatoryjnym - w przychodni lekarza rodzinnego lub klinice przyszpitalnej. Przyj?cie na oddzia? zdrowia psychicznego zostanie zasugerowane tylko wtedy, gdy:

• objawy s? bardzo nasilone, nie mo?esz odpowiednio o siebie zadba? lub masz my?li samobójcze;
• masz inne powa?ne problemy ze zdrowiem psychicznym, takie jak zaburzenia od?ywiania, schizofrenia, psychoza lub ci??ka depresja;
• twoje OCD uniemo?liwia ci dotarcie do kliniki na leczenie.

Które metody leczenia nie dzia?aj? w przypadku OCD?

Niektóre z tych podej?? mog? dzia?a? w innych warunkach – ale nie ma na nie mocnych dowodów w przypadku OCD:

• Uzupe?niaj?ce lub alternatywne terapie, takie jak hipnoza, homeopatia, akupunktura i leki zio?owe – nawet je?li brzmi? atrakcyjnie.
• Inne rodzaje leków przeciwdepresyjnych, chyba ?e cierpisz na depresj? jak równie? na OCD.
• Tabletki nasenne i uspokajaj?ce (zopiklon, diazepam i inne benzodiazepiny) u?ywane przez ponad dwa tygodnie. Te leki mog? uzale?nia?.
• Terapia par lub ma??eńska – chyba ?e oprócz OCD wyst?puj? inne problemy w zwi?zku. Pomocne jest, aby partner i rodzina spróbowali dowiedzie? si? wi?cej o OCD i jak pomóc z tym.
• Doradztwo i psychoterapia psychoanalityczna. Bardziej specyficzne metody leczenia opisane powy?ej wydaj? si? dzia?a? znacznie lepiej w przypadku objawów OCD. Jednak niektórym osobom z OCD pomocne jest mówienie o swoim dzieciństwie i przesz?ych do?wiadczeniach.

Co zrobi?, je?li d?ugo trzeba czeka? na rozpocz?cie CBT?

Twój lekarz rodzinny mo?e skierowa? ci? do lokalnej us?ugi o nazwie ?Poprawa dost?pu do terapii psychologicznych” (IAPT) lub do specjalistycznego zespo?u zdrowia psychicznego.

W tej chwili brakuje specjalistów NHS przeszkolonych w zakresie CBT. W niektórych obszarach mo?e by? konieczne odczekanie kilku miesi?cy na rozpocz?cie leczenia. Wykwalifikowani terapeuci s? cz?sto zarejestrowani w .

Je?li ?rodki opisane w cz??ci ?Jak mog? sobie pomóc?” nie pomo?e, mo?esz w mi?dzyczasie poprosi? swojego lekarza rodzinnego o rozpocz?cie przyjmowania leków z grupy SSRI.

Jakiej pomocy mo?e udzieli? moja rodzina i przyjaciele?

Oto kilka sposobów, jakie rodzina i przyjaciele mog? oferowa? ?eby pomoc i wspiera?.

• Zachowanie osoby z OCD mo?e by? do?? frustruj?ce – pami?taj, ?e ta osoba nie stara si? by? trudna ani zachowywa? si? dziwnie – radzi sobie najlepiej, jak potrafi.
• Mo?e min?? troch? czasu, zanim kto? zaakceptuje, ?e potrzebuje pomocy. Zach?? ich, aby przeczytali o OCD i porozmawiali o tym z profesjonalist?.
• Dowiedz si? wi?cej o OCD.
• Mo?esz by? w stanie pomóc w leczeniu ekspozycyjnym, reaguj?c inaczej na kompulsje twojego krewnego:
  • zach?ca? ich do radzenia sobie z przera?aj?cymi sytuacjami;
  • powiedz ?nie” uczestnictwu w rytua?ach lub sprawdzaniu;
  • nie zapewniaj ich, ?e wszystko jest w porz?dku.
• Nie martw si?, ?e kto? z obsesyjnym l?kiem przed przemoc? rzeczywi?cie to zrobi. To nie pomaga.
• Najlepiej nie próbowa? fizycznie uniemo?liwia? komu? przeprowadzenia rytua?u.
• Zapytaj, czy mo?esz pój?? z nimi na spotkanie z lekarzem rodzinnym, psychiatr? lub innym specjalist?.

Jakie inne wsparcie i zasoby s? dost?pne?

Grupy wsparcia

Organizacja charytatywna dla osób z OCD, dysmorfi? cia?a, kompulsywnym skubaniem skóry i trichotillomani?.

Linia pomocy i informacji: 0845 390 6232

E-mail: support@ocdaction.org.uk.

Narodowa grupa wsparcia dla dzieci i doros?ych z OCD.

Linia porad: 0845 120 3778

E-mail: support@ocduk.org. 

Organizacja dla osób z problemami l?kowymi, w tym z panik?, fobiami, OCD i pokrewnymi stanami. Zapewnia wsparcie osobom cierpi?cym, ich rodzinom i opiekunom. Czat na ?ywo, e-mail, ksi??ki samopomocowe, p?yty CD, DVD i zasoby.

Telefon zaufania: 0844 775774

E-mail: support@anxietyuk.org.uk.

Wi?cej informacji

Informacje Narodowej S?u?by Zdrowia na temat warunków, leczenia, lokalnych us?ug i zdrowego trybu ?ycia.

G?ówna organizacja dla ró?nych grup specjalistów, która oferuje CBT w NHS i poza nim. Utrzymuje standardy dobrych praktyk, dostarcza informacje, ulotki i prowadzi rejestr cz?onków, z którymi mo?na si? skontaktowa? w sprawie leczenia poza NHS. Tel. 0161 054 304; email: babcp@babcp.com. 

Skomputeryzowana CBT

Aby uzyska? informacje na temat pakietów komputerowych samopomocy dotycz?cych l?ku, depresji, fobii, paniki i OCD, zapoznaj si? z nasz? ulotk? po?wi?con? CBT lub pod poni?szymi linkami: 

Dalsze czytanie

Ten program pomaga zarz?dza? swoim samopoczuciem za pomoc? samodzielnego czytania. Lista ksi??ek jest zatwierdzana przez osoby ?yj?ce z opisanymi schorzeniami oraz przez pracowników s?u?by zdrowia, w tym 网曝黑料. Ten program jest szeroko wspierany przez biblioteki publiczne.

Informacje dla osób z zaburzeniami OCD lub dysmorfi? cia?a, ich rodzin i opiekunów oraz ogó?u spo?eczeństwa.

Ksi??ki

Uwolnij si? od OCD: Przezwyci??anie zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych za pomoc? CBT przez Fiona Challacombe, Victoria Bream Oldfield i Paul Salkovskis, Vermillion.

Zrozumienie Obsesji i kompulsji: Podr?cznik samopomocy autorstwa Franka Tallisa, Sheldon Press.

Przezwyci??enie zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego: ksi??ka samopomocy wykorzystuj?ca techniki poznawczo-behawioralne autorstwa Davida Veale'a i Roberta Willsona, Constable i Robinsona.

This translation was produced by CLEAR Global (Jan 2023)