网曝黑料

Below is a Polish translation of our information resource on bipolar disorder in children and young people. You can also view our other Polish translations.

Informacje tu zawarte dotycz? zaburzenia afektywnego dwubiegunowego u m?odzie?y i obejmuj? jego ró?ne rodzaje, przyczyny i dost?pne metody leczenia oraz dalsz? pomoc. Informacje te skierowane s? do osób m?odych, które mog? do?wiadcza? tego rodzaju zaburzeń oraz do ich rodziców i opiekunów.

Czym jest zaburzenie afektywne dwubiegunowe?

Zaburzenie afektywne dwubiegunowe to powa?na choroba psychiczna, w przebiegu której osoba chora czasami mo?e do?wiadcza? skrajnych zmian nastroju i poziomu energii.

Zaburzenie afektywne dwubiegunowe nazywano kiedy? ?psychoz? maniakalno-depresyjn?” , poniewa? ludzie z zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym mog? do?wiadcza? ?maniakalnych” objawów (czu? si? niezwykle pobudzonym i pe?nym energii) oraz objawów ?depresyjnych” (czu? si? niezwykle smutnym i os?abionym).

Ludzie z zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym do?wiadczaj? nast?puj?cych objawów, które nie pojawiaj? si? w tym samym czasie:

Aby pomóc w zrozumieniu ekstremalnych zmiany nastroju, organizacja charytatywna Bipolar UK u?ywa .

Jakie s? rodzaje zaburzenia afektywnego dwubiegunowego?

Istniej? ró?ne rodzaje zaburzenia afektywnego dwubiegunowego, chocia? czasem nazywa si? je inaczej. Najwa?niejsze jest to, aby zrozumie? jak objawy tej choroby wp?ywaj? na ciebie lub inn? znan? ci chor? osob?.

Typ I

• Gdy wyst?pi? przynajmniej jeden epizod wzmo?onego nastroju lub z objawami manii, trwaj?cy d?u?ej ni? tydzień (zwykle znacznie d?u?ej).
• Niektórzy ludzie z typem I b?d? mie? tylko epizody z objawami manii, lecz wi?kszo?? ludzi z typem I ma tak?e objawy obni?onego nastroju lub depresji.
• Je?li chora osoba nie b?dzie poddana leczeniu, epizod maniakalny zazwyczaj trwa od trzech do sze?ciu miesi?cy, podczas gdy epizod depresyjny mo?e trwa? od sze?ciu do dwunastu miesi?cy.

Typ II

• Kiedy u chorej osoby wyst?pi? przynajmniej jeden epizod depresyjny i mniej nasilony epizod maniakalny (nazywany hipomani?).

Cyklotymia

• Kiedy zmiany nastroju s? mniej powa?ne ni? u osób z typem I lub II, ale utrzymuj? si? d?u?ej.
• Mo?e to z czasem prowadzi? do rozwini?cia si? pe?nej postaci zaburzenia afektywnego dwubiegunowego.

Gwa?towne zmiany pomi?dzy fazami

• Zaburzenie afektywne dwubiegunowe z gwa?townymi zmianami pomi?dzy fazami to podtyp zaburzenia typu I i II.
• Osoba cierpi?ca na ten podtyp zaburzenia, do?wiadcza czterech lub wi?cej epizodów (maniakalnych, depresyjnych lub mieszanych) w ci?gu roku.
• Dotyczy to oko?o 1 na 10 osób z zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym.

Jakie s? objawy zaburzenia afektywnego dwubiegunowego?

Poni?ej wymienione s? rodzaje objawów, których mo?e do?wiadcza? osoba w trakcie epizodu. Aby u pacjenta zosta?o zdiagnozowane zaburzenie afektywne dwubiegunowe, musi mie? przynajmniej jeden epizod maniakalny lub hipomaniakalny i jednocze?nie do?wiadcza? kilku objawów jednocze?nie przez co najmniej kilka dni.

Objawy wzmo?onego nastroju lub manii

Podczas do?wiadczania epizodu manii pacjent mo?e wykazywa? nast?puj?ce objawy:

Objawy psychiczne:

• poczucie wyj?tkowego szcz??cia, euforii czy ekscytacji
• dra?liwo??
• przyspieszony tok (gonitwa) my?li
• problemy z koncentracj?
• nieadekwatnie wysokie poczucie pewno?ci siebie, zawy?one mniemanie o sobie i w?asnych umiej?tno?ciach
• zwi?kszony pop?d seksualny

Objawy fizyczne:

• nadmierna ni? zazwyczaj gadatliwo??
• bycie du?o bardziej pobudzonym i niespokojnym ni? zwykle
• nieustaj?ca zmiana planów i decyzji
• zmniejszona potrzeba snu
• niedbanie o siebie
• bycie bardziej towarzyskim b?d? zbyt za?y?ym ni? zazwyczaj
• wydawanie wi?cej pieni?dzy ni? zwykle lub przejawianie innego rodzaju ekstremalnych lub lekkomy?lnych zachowań

Hipomania

Hipomania to mniej skrajny typ manii, co oznacza, ?e jego nasilenie jest mniejsze i trwa krócej. Podczas epizodów hipomanii, osoby dotkni?te tym rodzajem zaburzenia mog? by? bardzo produktywne i czu? si? bardzo kreatywne, wi?c mog? uwa?a? swoj? hipomani? za co? pozytywnego.

Jednak?e hipomania pozostawiona nieleczona mo?e si? nasili? i rozwin?? w mani?.

Je?eli mania pozostanie nieleczona, w ekstremalnym przypadku mo?e doprowadzi? do wykszta?cenia si? psychozy. Wi?cej o psychozie mo?na przeczyta? w naszych zasobach na ten temat.

Po manii lub hipomanii zazwyczaj nast?puje epizod depresji.

Objawy obni?onego nastroju lub depresji

Podczas epizodu depresji mo?na do?wiadcza? nast?puj?cych objawów:

• odczuwa? smutek przez wi?kszo?? czasu
• mie? mniej energii ni? zazwyczaj, by? mniej aktywnym
• nie cieszy? si? rzeczami, które do tej pory sprawia?y przyjemno??
• je?? mniej lub wi?cej ni? zazwyczaj
• mie? zaburzenia snu
• mie? my?li samobójcze lub o samookaleczeniu si?
• Je?li epizod depresyjny pozostanie nieleczony, u osób z objawami depresji mo?e wykszta?ci? si? psychoza. Wi?cej o psychozie mo?na przeczyta? w naszych zasobach na ten temat.

Symptomy mieszane

W przypadku symptomów mieszanych wyst?puj? zarówno elementy obni?onego jak i wzmo?onego nastroju.

Jak cz?sto wyst?puj? te objawy?

To jak cz?sto dana osoba do?wiadcza symptomów zaburzenia afektywnego dwubiegunowego, zale?y od rodzaju zaburzenia na jakie cierpi.

Na przyk?ad osoba z typem zaburzenia z gwa?townymi zmianami pomi?dzy fazami mo?e przej?? od obni?onego nastroju do epizodu manii w ci?gu kilku godzin lub kilku dni, natomiast kto?, kto cierpi na typ I mo?e odczuwa? stany maniakalne lub depresj? przez kilka tygodni lub miesi?cy.

Pomi?dzy epizodami maniakalnymi i depresyjnymi, chory zazwyczaj b?dzie mia? okresy ?normalnego” zachowania, które mog? trwa? tygodniami, miesi?cami lub latami. Jednak?e, u niektórych ludzi z zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym, te okresy mog? by? krótsze i mniej zauwa?alne z powodu ilo?ci czasu jaki up?yn?? od momentu otrzymania diagnozy lub z powodu nieleczonej choroby.

Czym jest spowodowane zaburzenie afektywne dwubiegunowe?

Mówi?c o przyczynach zaburzenia afektywnego dwubiegunowego nale?y pami?ta?, ?e nie ma tylko jednej przyczyny tej choroby i ?e mo?e istnie? wiele czynników zwi?kszaj?cych ryzyko jej wyst?pienia.

Istnieje wiele genetycznych i ?rodowiskowych czynników ryzyka, które powoduj?, ?e u danej osoby mo?e rozwin?? si? zaburzenie afektywne dwubiegunowe. Te czynniki ryzyka mog? ze sob? wspó?gra? i zwi?kszy? lub zmniejszy? ryzyko zachorowania na to zaburzenie.

Na przyk?ad mo?na podlega? oddzia?ywaniu czynników genetycznych zwi?kszaj?cych prawdopodobieństwo rozwini?cia si? zaburzenia afektywnego dwubiegunowego. Ale je?li wychowujesz si? lub ?yjesz w stabilnym i pozytywnym otoczeniu, mo?e to zmniejszy? ryzyko wyst?pienia powa?nej choroby psychicznej.

Najwi?kszym znanym czynnikiem ryzyka sprzyjaj?cym rozwini?ciu si? powa?nej choroby psychicznej jest posiadanie rodzica choruj?cego na tak? chorob?, na przyk?ad na zaburzenie afektywne dwubiegunowe.

Dzieci, których rodzice choruj? na powa?n? chorob? psychiczn?, maj? 1 na 3 szanse zachorowania na tak? chorob?. Nie oznacza to jednak, ?e te osoby na pewno zachoruj? na zaburzenie afektywne dwubiegunowe lub inn? chorob? psychiczn?.

Jak cz?ste jest zaburzenie afektywne dwubiegunowe?

Badanie przeprowadzone w 2014 roku wykaza?o, ?e oko?o 2% populacji Anglii cierpi na chorob? afektywn? dwubiegunow?. To nieco ponad milion osób.

Zaburzenie afektywne dwubiegunowe zwykle rozpoczyna si? w wieku od 15 do 25 lat, ale niezwykle rzadko wyst?puje u ma?ych dzieci. 

Jakie skutki mo?e mie? zaburzenie afektywne dwubiegunowe?

Nieleczone zaburzenie afektywne dwubiegunowe mo?e prowadzi? do:

• utraty poczucia kontroli nad swoim ?yciem
• utraty pewno?ci siebie
• os?abienia koncentracji, co utrudnia skupienie si? w szkole lub na studiach czy te? podczas robienia rzeczy, które sprawia?y do tej pory przyjemno??
• pojawienia si? trudnych relacji z rodzin?, przyjació?mi lub partnerami
• podejmowania ryzykownych zachowań, które nara?aj? ?ycie na niebezpieczeństwo, takich jak picie alkoholu, za?ywanie narkotyków lub prowadzenie pojazdów w niebezpieczny sposób

Jak uzyska? pomoc w przypadku zaburzenia afektywnego dwubiegunowego?

Je?li uwa?asz, ?e ty lub kto?, kogo znasz, mo?e przejawia? objawy zaburzenia afektywnego dwubiegunowego, porozmawiaj z zaufan? osob?. Inne osoby, szczególnie bliska rodzina lub przyjaciele, prawdopodobnie zauwa?yli, ?e ty lub osoba, któr? znasz, zachowujecie si? inaczej ni? zwykle.

Porozmawiaj z lekarzem rodzinnym o swoich obawach. Mo?e on skierowa? ci? lub osob?, któr? znasz do lokalnego o?rodka zdrowia psychicznego dla dzieci i m?odzie?y (CAMHS), gdzie mo?na otrzyma? bardziej specjalistyczn? pomoc.

Pomocni mog? by? psycholog, szkolna piel?gniarka lub pedagog. Mo?esz poprosi? ich o wsparcie w postaci rozmowy lub nawi?zania kontaktu z najbli?szym o?rodkiem zdrowia psychicznego dla dzieci i m?odzie?y.

Jak leczy si? zaburzenie afektywne dwubiegunowe?

W perspektywie krótkoterminowej rodzaj leczenia b?dzie zale?a? od nasilenia objawów i fazy zaburzenia.

W przypadku powa?nych objawów, aby mo?na by?o je kontrolowa? i zapewni? chorej osobie bezpieczeństwo, konieczne mo?e by? przyjmowanie leków i pobyt w szpitalu.

D?ugofalowym celem leczenia jest pomoc osobom dotkni?tym tym schorzeniem w prowadzeniu zdrowego i produktywnego ?ycia.

Je?eli chorujesz na zaburzenie afektywne dwubiegunowe, zespó? specjalistów zdrowia psychicznego mo?e pomóc tobie i twojej rodzinie w zrozumieniu choroby, radzeniu sobie z jej objawami i w utrzymaniu dobrej formy. Oto niektóre ze stosowanych sposobów wsparcia dla osób z zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym:

Pomoc w zrozumieniu siebie i swojej choroby (psychoedukacja)

To bardzo wa?ne, aby?cie ty i twoi bliscy otrzymali wsparcie w zrozumieniu choroby, pomoc w radzeniu sobie z ni? i zmniejszeniu ryzyka nawrotów.

Razem z bliskimi mo?esz zaobserwowa?, ?e istniej? pewne sytuacje sprzyjaj?ce nawrotom choroby. Mo?ecie te? rozpoznawa? znaki ostrzegaj?ce przed nadchodz?cym epizodem choroby.

?wiadomo?? ich istnienia mo?e pomóc w zredukowaniu cz?stotliwo?ci nawrotów choroby. Otrzymanie pomocy w pocz?tkowych fazach epizodu mo?e zatrzyma? jego dalszy post?p.

Terapie psychologiczne

Znane tak?e jako terapia rozmow?. Nale?? do nich:

• Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) - pomaga zrozumie? zwi?zek pomi?dzy uczuciami i my?lami, oraz ich wp?yw na twoje zachowanie (zobacz Informacje na temat CBT). Czasem w terapi? w??czona jest tak?e twoja rodzina.
• Terapia skupiona na pracy z rodzin? (terapia rodzinna) - wsparcie ca?ej rodziny w radzeniu sobie ze stresem, rozwi?zywaniu problemów i lepszej komunikacji.

Leki

Leki odgrywaj? wa?n? rol? w leczeniu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego, zw?aszcza w przypadku wyst?pienia epizodów o ci??kim przebiegu.

Rodzaj leków b?dzie zale?a? od rodzaju do?wiadczanych epizodów. B?dzie zale?a? równie? od twojej osobistej sytuacji, bo ka?dy z nas jest inny. W leczeniu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego stosuje si? nast?puj?ce grupy leków:

• Leki przeciwpsychotyczne - stosowane najcz??ciej w epizodach manii
• Leki przeciwdepresyjne - stosowane w epizodach depresyjnych
• Stabilizatory nastroju (na przyk?ad lit) pomagaj? w utrzymaniu sta?ego nastroju, zarówno podczas epizodów choroby, jak i pomi?dzy nimi

Czy leki maj? skutki uboczne?

Wszystkie leki wywo?uj? skutki uboczne. Niektóre s? ?agodne i ma?o zauwa?alne, inne z kolei mog? by? bardzo dokuczliwe. Nale?y rozwa?y? konsekwencje skutków ubocznych i porówna? z tym, jak choroba afektywna dwubiegunowa wp?ywa?aby na jako?? ?ycia bez za?ywania leków. Psychiatra powinien wyja?ni?, jakie skutki uboczne mog? wyst?pi? i co mo?na zrobi?, aby je z?agodzi?.

Wykonanie badań i testów (na przyk?ad badanie krwi) mo?e by? konieczne przed rozpocz?ciem przyjmowania leków, jak równie? regularnie podczas ich przyjmowania. Wa?ne jest, by w trakcie przyjmowania przepisanych leków pozosta? pod sta?? kontrol? lekarza ogólnego lub psychiatry.

Jak d?ugo nale?y bra? leki?

Leki nie powinny by? brane jedynie w sytuacji, gdy rozwin? si? powa?ne objawy. Zaburzenie afektywne dwubiegunowe to choroba trwaj?ca ca?e ?ycie. Je?eli powa?ny epizod choroby wyst?pi? wi?cej ni? jeden raz, przyjmowanie leków obni?y prawdopodobieństwo wyst?pienia ponownych epizodów.

Stosowanie leków mo?e by? konieczne przez wiele miesi?cy, a nawet lat. Je?eli przez d?u?szy czas leczenie przynosi?o dobre efekty, mo?na rozwa?y? odstawienie leków pod kontrol? lekarsk?. Nale?y skonsultowa? si? z lekarzem, zanim przestanie si? bra? jakiekolwiek leki.

Jak mo?na sobie samemu pomóc, kiedy cierpi si? na zaburzenie afektywne dwubiegunowe?

Jest wiele rzeczy, które mo?na zrobi?, by mie? lepsze samopoczucie:

• Samoobserwacja - ucz si? rozpoznawa? oznaki nadchodz?cego pogorszenia, by szybciej uzyska? pomoc. Prowadzenie dziennika nastroju mo?e ci pomóc rozpoznawa? te rzeczy, które s? pomocne w twoim ?yciu, i te, które ci nie pomagaj?.
• Wiedza - dowiedz si? jak najwi?cej ze sprawdzonych ?róde? na temat swojej choroby. Na końcu tej ulotki znajdziesz ?ród?a z dodatkowymi informacjami.
• Stres - staraj si? unika? bardzo stresuj?cych sytuacji. Ca?kowite unikni?cie stresu jest niemo?liwe, wi?c pomocna mo?e si? okaza? nauka lepszego radzenia sobie z nim. Mo?na wykonywa? ?wiczenia relaksacyjne czy medytowa?, lub te? poprosi? o porad? specjalist? w dziedzinie zdrowia psychicznego.
• Relacje z innymi - staraj si? szczerze mówi? innym osobom o tym, jak si? czujesz i jak choroba wp?ywa na twoje ?ycie. To im pomo?e zrozumie? twoje zaburzenie i m?drze ci? wspiera?.
• Bycie aktywnym - znajd? czas na robienie rzeczy, które sprawiaj? ci rado??, na relaks i odpoczynek. Znajd? nowe hobby lub powró? do dawnego, sp?dzaj czas z przyjació?mi albo zapisz si? do szkolnego klubu.
• Aktywno?? fizyczna - trzy razy w tygodniu przez oko?o 20 minut postaraj si? wykonywa? ?wiczenia, które sprawiaj? ci rado??. Badania pokazuj?, ?e regularne ?wiczenia poprawiaj? nastrój.
• Przyjmuj przepisanie leki - za?ywaj leki zgonie z instrukcjami lekarza. Czasem mo?e si? pojawi? my?l o zaprzestaniu przyjmowania leków, zw?aszcza je?li dobrze si? czujesz. Zanim podejmiesz w zwi?zku z tym jak?kolwiek decyzj?, zawsze najpierw porozmawiaj z lekarzem, przyjació?mi i rodzin?.

Przyk?ad: Historia 16-letniej Christiny

?By?am szcz??liwa, pewna siebie, uczy?am si? do matury, mia?am wielu przyjació? i udane ?ycie towarzyskie.  Wszystko wydawa?o si? by? w najlepszym porz?dku.

Nagle to si? zmieni?o - nie wychodzi?am z pokoju, przesta?am je?? i z kimkolwiek rozmawia?, nawet z rodzicami. A wcze?niej by?am naprawd? radosna, szcz??liwa i pe?na energii. Zacz??am mie? halucynacje, do?wiadcza?am paranoi; my?la?am nawet o zrobieniu sobie krzywdy. 

Moi rodzice bardzo si? martwili i ostatecznie zosta?am przyj?ta do szpitala, na oddzia? psychiatryczny dla dzieci i m?odzie?y.

Teraz wiem, ?e by? to epizod manii, po którym pogr??y?am si? w g??bokiej depresji. Kiedy rozpoznano u mnie zaburzenie afektywne dwubiegunowe, mog?am wreszcie zrozumie? swoj? chorob? i nauczy? si? z ni? ?y?. Rozpocz??am terapi? i dosta?am leki, które pomagaj? mi kontrolowa? zmiany nastroju.

Wspieraj? mnie rodzina i przyjaciele. Znów chodz? do szko?y i mam nadziej?, ?e za kilka lat rozpoczn? szko?? medyczn?.”

Dodatkowe informacje

• - organizacja charytatywna pomagaj?ca osobom dotkni?tym zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym, ich rodzinom, przyjacio?om i innym ludziom, edukuj?ca spo?eczeństwo i ekspertów w ró?nych dziedzinach na temat zaburzenia afektywnego dwubiegunowego. Oferuje ona pomoc ka?demu, kto jest dotkni?ty t? chorob? - poprzez moderowan? grup? eCommunity, infolini? i grupy wsparcia.
• - organizacja charytatywna, pomagaj?ca osobom dotkni?tym ci??kimi zaburzeniami psychicznymi w prowadzeniu lepszej jako?ci ?ycia. Na ich stronie internetowej istnieje sekcja po?wi?cona m?odym ludziom.
• - krajowa organizacja charytatywna pomagaj?ca ludziom dotkni?tym zaburzeniami psychicznymi w poprawie jako?ci ich ?ycia.
• - krajowa organizacja charytatywna, której celem jest poprawa dobrostanu emocjonalnego i zdrowia psychicznego dzieci i m?odzie?y.

Autorzy

Niniejsze informacje opracowane zosta?y przez Child and Family Public Engagement Editorial Board (CAFPEB), b?d?ce cz??ci? 网曝黑料.

Autorstwo: Dr Virginia Davies i Dr Vasu Balaguru.

Redaktor specjalista: Dr Aditya Sharma

Specjalne podzi?kowania za pomoc w opracowaniu materia?ów dla organizacji charytatywnej Bipolar UK.

Nasze materia?y opieraj? si? na najbardziej aktualnych badaniach dost?pnych w czasie ich opracowywania.

Data publikacji: sierpień 2022

Termin weryfikacji: sierpień 2025

? 网曝黑料