R??u bia, s?c kh?e tâm th?n và não b?
Alcohol, mental health and the brain
Below is a Vietnamese translation of our information resource on alcohol, mental health and the brain. You can also view our other Vietnamese translations.
T¨¤i li?u n¨¤y cung c?p th?ng tin v? vi?c s? d?ng th?c u?ng c¨® c?n, c?ng nh? ?nh h??ng c?a r??u l¨ºn n?o b? v¨¤ s?c kh?e t?m th?n c?a b?n. T¨¤i li?u n¨¤y d¨¤nh cho ng??i tr??ng th¨¤nh mu?n t¨¬m hi?u th¨ºm v? th?c u?ng c¨® c?n, ng??i nghi?n r??u ho?c ng??i c¨® ng??i quen nghi?n r??u.
N?i dung ch¨ªnh c?a t¨¤i li?u n¨®i v?:
- Th?c u?ng c¨® c?n l¨¤ g¨¬
- C¨¢ch r??u bia ?nh h??ng ??n n?o b?
- ?nh h??ng c?a r??u bia ??n s?c kh?e t?m th?n
- Ph? thu?c r??u
- T?n th??ng n?o li¨ºn quan ??n r??u
- C¨¢ch t¨ªnh to¨¢n l??ng c?n b?n ?? s? d?ng
- C¨¢ch ?? ???c h? tr? khi b?n ?? u?ng qu¨¢ nhi?u r??u
Th?c u?ng c¨® c?n l¨¤ g¨¬?
Ch?t c?n (c¨°n g?i l¨¤ ¡°ethanol¡± ho?c ¡°r??u etylic¡±) khi ???c h?p th? v¨¤o m¨¢u c¨® th? ?i ??n m?i c? quan trong c? th?.
C?n ch? bi?n th¨¤nh th?c u?ng ???c g?i l¨¤ th?c u?ng c¨® c?n. Th?c u?ng c¨® c?n r?t ?a d?ng, ???c s?n xu?t b?ng nhi?u c¨¢ch v¨¤ ch?a nhi?u th¨¤nh ph?n kh¨¢c nhau. Tuy nhi¨ºn, c¨¢c nh¨®m th?c u?ng c¨® c?n ph? bi?n th??ng l¨¤:
- bia v¨¤ n??c qu? l¨ºn men
- r??u vang
- r??u m?nh (nh? vodka, gin ho?c whisky)
M?i lo?i th?c u?ng c¨® c?n s? ch?a n?ng ?? c?n kh¨¢c nhau. Do ?¨®, m?t s? th?c u?ng c¨® c?n s? t¨¢c ??ng ??n c? th? nhi?u h?n nh?ng lo?i kh¨¢c.
Lu?t ph¨¢p Anh qu?c cho ph¨¦p ng??i tr??ng th¨¤nh tr¨ºn 18 tu?i mua v¨¤ s? d?ng th?c u?ng c¨® c?n. Nh¨¬n chung, lu?t ph¨¢p kh?ng cho ph¨¦p ng??i d??i 18 tu?i s? d?ng ho?c mua th?c u?ng c¨® c?n. B?n c¨® th? t¨¬m hi?u th¨ºm v? lu?t li¨ºn quan ??n th?c u?ng c¨® c?n .
T?i sao con ng??i s? d?ng th?c u?ng c¨® c?n?
Trong m?t nghi¨ºn c?u v? ng??i d?n ? Anh n?m 2021, g?n m?t n?a s? ng??i ???c h?i cho bi?t h? s? d?ng th?c u?ng c¨® c?n ¨ªt nh?t m?t l?n m?t tu?n.
Con ng??i s? d?ng th?c u?ng c¨® c?n v¨¬ nhi?u l? do kh¨¢c nhau. M?t s? ng??i u?ng ?? c¨® c?n ?? gi?i tr¨ª ho?c ?? th? gi?n. S? kh¨¢c d¨´ng vi?c u?ng ?? v??t qua nh?ng kh¨® kh?n trong cu?c s?ng.
?nh h??ng c?a th?c u?ng c¨® c?n l¨ºn m?i ng??i l¨¤ kh?ng gi?ng nhau. M?t s? ng??i ch? t?n h??ng ?? u?ng c¨® c?n m?i khi c¨® d?p v¨¤ kh?ng th?y m¨¬nh b? ?nh h??ng ti¨ºu c?c t? n¨®. M?t s? kh¨¢c ph?i c? g?ng ki?m ch? ?? kh?ng u?ng qu¨¢ nhi?u ho?c l¨¤m nh?ng ?i?u khi?n h? h?i h?n khi u?ng r??u.
M?t v¨¤i ng??i ch?n kh?ng s? d?ng ?? u?ng c¨® c?n. ?i?u n¨¤y c¨® th? do nhi?u nguy¨ºn nh?n, bao g?m:
- h? kh?ng th¨ªch c?m gi¨¢c say
- h? kh?ng th¨ªch m¨´i v?
- th?c u?ng c¨® c?n l¨¤m h? th?y bu?n n?n ho?c r?t bu?n ng?
- ?? gi? g¨¬n s?c kh?e
- v¨¬ l? do t?n gi¨¢o
M?t s? ng??i ch? ??n thu?n l¨¤ kh?ng mu?n s? d?ng th?c u?ng c¨® c?n.
L¨¤m th? n¨¤o ?? bi?t th?c u?ng c¨® ?? c?n n?ng hay nh??
C¨® hai c¨¢ch ?? nh?n bi?t:
- ??n v? c?n ¨C ??y l¨¤ ??n v? gi¨²p m?i ng??i t¨ªnh ???c l??ng r??u b?n th?n ?? u?ng. Tuy nhi¨ºn, ??n v? c?n ???c quy ??c kh¨¢c nhau ? t?ng qu?c gia. ? Anh, m?t ??n v? t??ng ???ng 10ml (ho?c 8g) c?n nguy¨ºn ch?t.
- N?ng ?? c?n theo th? t¨ªch (ABV) ¨C Ngh?a l¨¤ l??ng c?n nguy¨ºn ch?t ch?a trong th?c u?ng c¨® c?n.
V¨ª d?
B?n c¨® m?t chai r??u vang 750ml ho?c 75cl. Tr¨ºn chai ghi 12% ABV, ngh?a l¨¤ trong chai ch?a 12% c?n nguy¨ºn ch?t. Chai r??u vang n¨¤y ch?a 9 ??n v? c?n.
?? so s¨¢nh, m?t chai r??u vodka 100ml ho?c 10cl th??ng c¨® 40% ABV, t??ng ???ng v?i 40 ??n v?. ? cu?i t¨¤i li?u n¨¤y, b?n c¨® th? tham kh?o b?ng bao g?m c¨¢c ??n v? v¨¤ ABV c?a c¨¢c lo?i th?c u?ng c¨® c?n kh¨¢c nhau trong ph?n h??ng d?n v? c¨¢c ??n v? c?n.
U?ng bao nhi¨ºu r??u l¨¤ an to¨¤n?
Kh?ng c¨® m?c ti¨ºu th? r??u n¨¤o l¨¤ "an to¨¤n" v¨¬ c? ??a c?a m?i ng??i l¨¤ kh¨¢c nhau. B?n kh?ng bao gi? c¨® th? bi?t ???c r??u ch¨ªnh x¨¢c s? ?nh h??ng ??n b?n nh? th? n¨¤o.
Ng??i tr??ng th¨¤nh ???c khuy?n c¨¢o kh?ng n¨ºn u?ng qu¨¢ 14 ??n v? c?n m?i tu?n nh?m gi?m thi?u nguy c? g?y t?n h?i s?c kh?e. L??ng n¨¤y t??ng ???ng v?i:
- 5 pint bia d??i 3% ABV ho?c
- 10 ly nh? (125ml) r??u vang 12%.
L??ng ??n v? n¨¤y n¨ºn ???c tr?i d¨¤i trong m?t tu?n, xen k? v?i nh?ng ng¨¤y kh?ng s? d?ng r??u.
T?t c? m?i ng??i n¨ºn tr¨¢nh ki?u u?ng ¡°qu¨¢ ch¨¦n¡±. C¨® ngh?a l¨¤ u?ng h?n 8 ??n v? trong m?t ng¨¤y ??i v?i nam gi?i v¨¤ h?n 6 ?on v? m?t ng¨¤y ??i v?i n? gi?i.
L¨¤m sao ?? tr¨¢nh u?ng qu¨¢ m?c?
N?u b?n ngh? b?n th?n ?? u?ng qu¨¢ nhi?u v¨¤ mu?n ki?m so¨¢t l?i l??ng r??u u?ng v¨¤o:
- ??t m?c ti¨ºu gi?m d?n l??ng r??u u?ng v¨¤o theo th?i gian.
- Tr¨¢nh g?p g? nh?ng ??i t??ng ho?c ? trong m?i tr??ng ?¨°i h?i b?n ph?i u?ng nhi?u r??u.
- S? d?ng th?c u?ng c¨® c?n lo?i nh? h?n, ch?ng h?n nh? bia ho?c r??u vang ¨ªt c?n ho?c kh?ng c?n.
- H?y ngh? ??n nh?ng ho?t ??ng b?n c¨® th? l¨¤m m¨¤ kh?ng li¨ºn quan ??n th?c u?ng c¨® c?n.
- Nh? ng??i th?n ho?c b?n b¨¨ gi¨²p ??. B?n c¨® th? c¨´ng nhau th?ng nh?t m?t m?c ti¨ºu v¨¤ theo d?i ti?n ?? c?a b?n th?n b?ng c¨¢ch s? d?ng b?ng theo d?i l??ng r??u ti¨ºu th? ? cu?i t¨¤i li?u n¨¤y.
- H?y trao ??i v?i b¨¢c s? gia ?¨¬nh c?a b?n. ??i v?i nhi?u ng??i, c¨¢c b??c ??n gi?n n¨¤y ?? gi¨²p h? gi?m l??ng r??u u?ng v¨¤o.
Khi ??t ra m?c ti¨ºu ki?m so¨¢t l??ng c?n thu n?p, h?y c? g?ng ??t ra nh?ng m?c ti¨ºu c? th?, d? ?o l??ng, c¨® th? ??t ???c, th?c t? v¨¤ c¨® m?c th?i gian ?? th?c hi?n. Vi?c n¨¤y s? gi¨²p b?n t?ng kh? n?ng ho¨¤n th¨¤nh m?c ti¨ºu.
R??u c¨® t¨¢c ??ng kh¨¢c ??i v?i ng??i cao tu?i kh?ng?
Khi ch¨²ng ta gi¨¤ ?i, c? th? ch¨²ng ta thay ??i v¨¤ ph?n gi?i c?n ch?m h?n. Vi?c n¨¤y c¨® th? khi?n ng??i cao tu?i d? ch?u nhi?u t¨¢c ??ng c?a th?c u?ng c¨® c?n h?n.
Ng??i cao tu?i s? d?ng th?c u?ng c¨® c?n s? nguy hi?m h?n v¨¬ m?t s? l? do sau ??y:
- C¨¢c v?n ?? s?c kh?e ¨C Ng??i cao tu?i d? c¨® nhi?u kh? n?ng m?c c¨¢c v?n ?? s?c kh?e kh¨¢c. T? ?¨®, h? c¨® th? b? r??u t¨¢c ??ng nhi?u h?n.
- Nguy c? t¨¦ ng? ¨C Th?ng th??ng khi gi¨¤ ?i, kh? n?ng ph?n x? v¨¤ gi? th?ng b?ng c?a ch¨²ng ta s? k¨¦m h?n. Ch?t c?n khi?n c? th? d? m?t th?ng b?ng h?n, do ?¨® ng??i cao tu?i c¨® nhi?u nguy c? t¨¦ ng? h?n khi s? d?ng th?c u?ng c¨® c?n.
- Thu?c ¨C C¨® m?t v¨¤i lo?i thu?c th??ng ???c d¨´ng nhi?u cho ng??i cao tu?i c¨® th? ph?n ?ng v?i r??u v¨¤ g?y nguy hi?m. V¨ª d?: n?u s? d?ng th?c u?ng c¨® c?n trong khi d¨´ng thu?c ch?ng ??ng m¨¢u th¨¬ s? l¨¤m t?ng nguy c? ch?y m¨¢u n?u b? th??ng. N?u s? d?ng th?c u?ng c¨® c?n trong khi d¨´ng m?t s? lo?i thu?c kh¨¢ng sinh th¨¬ c¨® th? b?n s? c?m th?y r?t kh¨® ch?u.
- Hay qu¨ºn ¨C ??i l¨²c, h? tr? n¨ºn ??ng tr¨ª h?n ho?c m?c ch?ng sa s¨²t tr¨ª tu? n¨ºn s? kh?ng nh? m¨¬nh ?? u?ng bao nhi¨ºu. N?u b?n g?p ph?i t¨¬nh tr?ng n¨¤y, b?n s? r?t d? t?ng l??ng c?n n?p v¨¤o m¨¤ kh?ng bi?t.
Vi?c c¨® s? d?ng th?c u?ng c¨® c?n hay kh?ng l¨¤ quy?t ??nh c?a ri¨ºng c¨¢ nh?n. ?i?u n¨¤y ph? thu?c v¨¤o nhi?u y?u t? kh¨¢c nhau. N?u b?n lo l?ng r?ng r??u ?ang ?nh h??ng ??n s?c kh?e c?a m¨¬nh ho?c r??u c¨® th? ph?n ?ng v?i thu?c, h?y trao ??i v?i b¨¢c s? gia ?¨¬nh.
Th?c u?ng c¨® c?n t¨¢c ??ng l¨ºn n?o b? nh? th? n¨¤o?
C?n ?nh h??ng ??n c¨¢ch th?c ho?t ??ng c?a c¨¢c ch?t h¨®a h?c trong n?o, g?i l¨¤ c¨¢c ¡°ch?t d?n truy?n th?n kinh¡±. C¨¢c ch?t d?n truy?n th?n kinh ch? y?u b? r??u ?nh h??ng l¨¤ GABA v¨¤ Glutamate. Nh?ng ch?t n¨¤y c¨® c¨¢ch th?c ho?t ??ng tr¨¢i ng??c nhau.
- GABA gi¨²p ¡°l¨¤m d?u¡± n?o b? v¨¤ c? th?. C?n l¨¤m t?ng t¨¢c d?ng c?a GABA n¨ºn khi s? d?ng l??ng ? m?c ¨ªt, c?n c¨® th? gi¨²p b?n c?m th?y th? gi?n ho?c ?? b?n ch?n.
- Glutamate ¡°k¨ªch th¨ªch¡± n?o b? v¨¤ c? th?. C?n l¨¤m gi?m t¨¢c d?ng c?a Glutamate n¨ºn khi s? d?ng th?c u?ng c¨® c?n, b?n s? k¨¦m t?nh t¨¢o h?n.
R??u c?ng c¨® th? l¨¤m gi?m kh? n?ng h?p th? c¨¢c lo?i vitamin v¨¤ ch?t dinh d??ng (ch?ng h?n nh? vitamin B1 v¨¤ magi¨º) thi?t y?u cho s? ho?t ??ng b¨¬nh th??ng c?a n?o.
Th?c u?ng c¨® c?n t¨¢c ??ng l¨ºn s?c kh?e t?m th?n nh? th? n¨¤o?
Vi?c s? d?ng th?c u?ng c¨® c?n g?y t?n h?i ??n s?c kh?e t?m th?n theo nhi?u c¨¢ch kh¨¢c nhau:
- N?u b?n u?ng qu¨¢ nhi?u ho?c u?ng h?ng ng¨¤y th¨¬ v? l?u d¨¤i, vi?c n¨¤y s? l¨¤m ?nh h??ng x?u ??n t?m tr?ng c?a b?n. B?n c¨® th? t¨¬m hi?u th¨ºm nguy¨ºn nh?n d?n ??n ?i?u n¨¤y trong c¨¢c ph?n ti?p theo c?a t¨¤i li?u n¨¤y.
- N?u b?n c¨® v?n ?? v? s?c kh?e t?m th?n, ho?c ?? ???c ch?n ?o¨¢n ?? m?c c¨¢c b?nh l? t?m th?n, th¨¬ vi?c s? d?ng th?c u?ng c¨® c?n c¨® th? khi?n b?nh t¨¬nh tr? n¨ºn t?i t? h?n. Vi?c s? d?ng th?c u?ng c¨® c?n c?ng c¨® th? l¨¤m t?ng nguy c? t? ng??c ??i b?n th?n v¨¤ t? s¨¢t.
- N?u b?n ?ang c¨® v?n ?? v? s?c kh?e t?m th?n, b?n c¨® th? ngh? s? d?ng th?c u?ng c¨® c?n s? gi¨²p c?i thi?n t?m tr?ng. Tuy nhi¨ºn, vi?c n¨¤y s? g?y ra t¨¢c d?ng ng??c.
T?i sao th?c u?ng c¨® c?n g?y ?nh h??ng ??n s?c kh?e t?m th?n?
Vi?c s? d?ng th?c u?ng c¨® c?n g?y t?n h?i ??n s?c kh?e t?m th?n c?a b?n v¨¬ m?t s? l? do sau ??y:
- Ch?t h¨®a h?c trong n?o ¨C C?n l¨¤m ?nh h??ng ??n c¨¢c h?p ch?t h¨®a h?c trong n?o, l¨¤m t?ng nguy c? m?c tr?m c?m, r?i lo?n ho?ng s? v¨¤ h¨¤nh vi b?c ??ng.
- Say ngu?i ¨C Khi b? say ngu?i, b?n s? c?m th?y bu?n n?n, lo l?ng v¨¤ b?n ch?n. T¨¬nh tr?ng n¨¤y n?u x?y ra th??ng xuy¨ºn s? l¨¤m ?nh h??ng x?u ??n s?c kh?e t?m th?n c?a b?n.
- Kh¨® kh?n trong cu?c s?ng ¨C N?u b?n g?p v?n ?? v?i r??u, cu?c s?ng c?a b?n s? tr? n¨ºn kh¨® kh?n h?n. Vi?c u?ng r??u c¨® th? ?nh h??ng ??n c¨¢c m?i quan h?, c?ng vi?c, t¨¬nh b?n ho?c ??i s?ng t¨¬nh d?c c?a b?n.
S?c kh?e t?m th?n c?a t?i c¨® c?i thi?n n?u t?i ng?ng ho?c gi?m t?n su?t s? d?ng r??u bia kh?ng?
Nh¨¬n chung, vi?c c?t gi?m ho?c ng?ng s? d?ng r??u bia s? mang l?i t¨¢c ??ng t¨ªch c?c ??n s?c kh?e t?m th?n c?a b?n. N?u vi?c u?ng r??u khi?n b?n c?m th?y t? h?i th¨¬ sau v¨¤i tu?n ng?ng u?ng, b?n c¨® th? b?t ??u c?m th?y t¨¬nh h¨¬nh c?i thi?n c? v? th? ch?t l?n tinh th?n. Tuy nhi¨ºn, m?i quan h? gi?a r??u v¨¤ s?c kh?e t?m th?n r?t ph?c t?p, ??c bi?t ??i v?i nh?ng ng??i ?? tr?i qua sang ch?n v¨¤ c?n ???c tr? gi¨²p m?i c¨® th? gi?i quy?t nh?ng kh¨® kh?n g?c r? ?? cai r??u.
N?u b?n g?p kh¨® kh?n trong vi?c cai r??u ho?c n?u r??u khi?n s?c kh?e t?m th?n c?a b?n x?u ?i, h?y trao ??i v?i b¨¢c s? gia ?¨¬nh. V?n c¨® th? c¨® nguy¨ºn nh?n kh¨¢c li¨ºn quan ??n v?n ?? s?c kh?e t?m th?n c?a b?n n¨ºn b?n c¨® th? s? c?n ???c tr? gi¨²p th¨ºm. Ch?ng h?n nh? b?ng li?u ph¨¢p t?m l? ho?c d¨´ng thu?c.
T?i c¨® th? s? d?ng th?c u?ng c¨® c?n n?u ?ang m?c b?nh t?m th?n kh?ng?
N?u b?n m?c b?nh t?m th?n, ho?c ?ang g?p v?n ?? v? s?c kh?e t?m th?n v¨¤ hi?n t?i kh?ng s? d?ng th?c u?ng c¨® c?n th¨¬ ?i?u t?t nh?t n¨ºn l¨¤m l¨¤ ??ng u?ng. Vi?c s? d?ng th?c u?ng c¨® c?n khi ?ang c¨® b?nh t?m th?n s? ?nh h??ng x?u ??n t?m tr?ng c?a b?n v¨¤ c¨® th? khi?n v?n ?? tr? n¨ºn t? h?n. R??u c?ng c¨® th? ?nh h??ng ??n m?t s? lo?i thu?c nh?t ??nh.
N?u b?n hi?n c¨® v?n ?? v? s?c kh?e t?m th?n, ho?c ?? ???c ch?n ?o¨¢n m?c b?nh t?m th?n, h?y trao ??i v?i b¨¢c s? gia ?¨¬nh v? t¨¢c ??ng c¨® th? c¨® c?a vi?c s? d?ng th?c u?ng c¨® c?n ??i v?i b?n. N?u b?n ?ang u?ng m?t s? lo?i thu?c nh?t ??nh, b¨¢c s? gia ?¨¬nh s? khuy?n ngh? b?n kh?ng n¨ºn s? d?ng th?c u?ng c¨® c?n.
T¨¢c d?ng ng?n h?n c?a vi?c s? d?ng th?c u?ng c¨® c?n l¨¤ g¨¬?
Th?c u?ng c¨® c?n v?n c¨® nh?ng t¨¢c ??ng t?t. Khi s? d?ng ? m?c v?a ph?i, ?? u?ng c¨® c?n s? gi¨²p b?n c?m th?y:
- vui v?
- th? gi?n
- ho?t ng?n
- t? tin.
Th?c u?ng c¨® c?n c?ng c¨® th? g?y ra nh?ng t¨¬nh hu?ng khi?n b?n ph?i x?u h? ho?c c¨® kh? n?ng g?y nguy hi?m, l¨¤m b?n:
- bu?n ng?
- tr? n¨ºn v?ng v?
- n¨®i kh?ng r? l?i.
C¨¤ng u?ng nhi?u ?? c¨® c?n th¨¬ kh? n?ng t? ch? v¨¤ ph¨¢n ?o¨¢n c?a b?n c¨¤ng b? ?nh h??ng nhi?u. ?i?u n¨¤y c¨® ngh?a l¨¤ b?n:
- s? l¨¤m nh?ng vi?c m¨¤ b¨¬nh th??ng b?n kh?ng l¨¤m
- s? n¨®i nh?ng ?i?u m¨¤ b¨¬nh th??ng b?n kh?ng n¨®i
- s? l¨¤m nh?ng vi?c nguy hi?m ho?c li?u l?nh
- s? qu¨ºn nh?ng vi?c ?? l¨¤m trong l¨²c u?ng r??u
- b? say ngu?i v¨¤o ng¨¤y h?m sau.
?nh h??ng c?a th?c u?ng c¨® c?n l¨ºn m?i ng??i l¨¤ kh?ng gi?ng nhau. M?t s? ng??i v?n g?p nh?ng t¨¬nh tr?ng tr¨ºn ngay c? khi h? kh?ng u?ng th??ng xuy¨ºn ho?c u?ng m?t l??ng l?n.
Say ngu?i
Say ngu?i di?n ra sau khi b?n ng?ng u?ng r??u v¨¤ n?ng ?? c?n trong m¨¢u b?t ??u gi?m. Hi?n t??ng n¨¤y x?y ra v¨¤i gi? sau khi b?n ng?ng u?ng, nh?ng c¨® th? b?n s? kh?ng nh?n ra cho ??n khi ng? d?y. C¨¢c tri?u ch?ng c?a say ngu?i:
- ?au ??u
- bu?n n?n
- kh¨® ng?
- c¨¢u k?nh v¨¤ b?n ch?n.
??y l¨¤ nh?ng c?m gi¨¢c do r??u v¨¤ c¨¢c h¨®a ch?t kh¨¢c trong r??u g?y ra, khi?n b?n b? m?t n??c v¨¤ h? ???ng huy?t.
Kh?ng c¨® ph??ng ph¨¢p tuy?t ??i n¨¤o ?? ch?m d?t t¨¬nh tr?ng say ngu?i. Tuy nhi¨ºn, b?n n¨ºn u?ng nhi?u n??c v¨¤ tr¨¢nh ti?p t?c u?ng r??u ?? c? th? c¨® th?i gian ph?c h?i ho¨¤n to¨¤n.
N?u b?n kh?ng b? say ngu?i sau khi u?ng r??u th¨¬ ??y ch?a h?n l¨¤ d?u hi?u t?t. Kh?ng b? say ngu?i c¨® th? l¨¤ d?u hi?u cho th?y c? th? b?n ?? quen v?i vi?c u?ng nhi?u r??u v¨¤ c¨® th? b?n ?? b? ph? thu?c r??u.
M?t tr¨ª nh? t?m th?i
Khi u?ng r?t nhi?u r??u trong m?t th?i gian ng?n, b?n s? b? m?t tr¨ª nh? t?m th?i v¨¤ s? kh?ng nh? ???c chuy?n g¨¬ ?? x?y ra trong c?n say. C¨® th? b?n s? kh?ng nh? ???c nh?ng ?i?u ?? n¨®i, nh?ng vi?c ?? l¨¤m, ho?c th?m ch¨ª kh?ng nh? ???c m¨¬nh ?? ? ??u. Khi b? m?t tr¨ª nh? t?m th?i, b?n c¨® th? s? l¨¤m nh?ng vi?c sau n¨¤y khi?n b?n th?n ph?i h?i h?n, ??a m¨¬nh v¨¤o t¨¬nh th? nguy hi?m ho?c b? ng??i kh¨¢c l¨¤m h?i.
M?t tr¨ª nh? t?m th?i x?y ra do c?n ng?n ch?n n?o b? ghi nh?n k? ?c m?i. M?t tr¨ª nh? t?m th?i l¨¤ d?u hi?u c?nh b¨¢o b?n ?ang u?ng qu¨¢ nhi?u. ??y c?ng l¨¤ d?u hi?u s?m cho th?y r??u ?ang g?y t?n h?i ??n n?o b? c?a b?n v¨¤ b?n c¨® th? b? nghi?n r??u.
Ng? ??c r??u
Ng? ??c r??u l¨¤ khi b?n u?ng qu¨¢ nhi?u, d?n ??n n?ng ?? c?n trong m¨¢u t?ng ??n m?c nguy hi?m. Ng? ??c r??u c¨® th? l¨¤m ch?m nh?p th?, khi?n b?n b?t t?nh ho?c l¨ºn c?n ??ng kinh v¨¤ c¨® th? g?y t? vong.
Trang web c?a NHS c¨® danh s¨¢ch c¨¢c d?u hi?u cho th?y m?t ng??i .
N?u b?n cho r?ng b?n th?n ho?c ng??i quen b? ng? ??c r??u, h?y g?i 999 ngay l?p t?c.
Vi?c s? d?ng th?c u?ng c¨® c?n g?y nh?ng t¨¢c h?i g¨¬ v? l?u d¨¤i?
R??u v¨¤ c? th?
N?u u?ng r??u qu¨¢ nhi?u ho?c th??ng xuy¨ºn trong th?i gian d¨¤i, b?n s? t?ng nguy c? b?:
- th??ng t¨ªch v? th? ch?t
- cao huy?t ¨¢p
- suy tim
- ??t qu?
- vi¨ºm t?y ¨C ??y l¨¤ t¨¬nh tr?ng tuy?n t?y b? vi¨ºm v¨¤ t?n th??ng
- b?nh gan ¨C b?nh gan do r??u s? x?y ra theo t?ng giai ?o?n. b?nh c¨® th? l¨¤m gan b? t?n th??ng v?nh vi?n v¨¤ x? h¨®a
- ung th?, bao g?m ung th? gan, mi?ng, ??u v¨¤ c?, ung th? v¨² v¨¤ d? d¨¤y
- c¨¢c v?n ?? v? t¨¬nh d?c nh? b?t l?c ho?c xu?t tinh s?m
- v? sinh
- t?n th??ng n?o ¨C ??c th¨ºm v? t?n th??ng n?o li¨ºn quan ??n r??u trong t¨¤i li?u n¨¤y
Ph? thu?c r??u
Ph? thu?c r??u c¨°n ???c g?i l¨¤ nghi?n r??u. Ng??i ph? thu?c r??u ??i khi c¨°n ???c g?i l¨¤ ¡°ng??i nghi?n r??u¡±. M?t s? c¨¢ch g?i c¨® th? b? xem l¨¤ mang t¨ªnh k? th?.
Kho?ng 1 trong 100 ng??i tr??ng th¨¤nh ? Anh b? ph? thu?c r??u. Tri?u ch?ng c?a ng??i ph? thu?c r??u:
- c?m gi¨¢c th?i th¨²c u?ng r??u m?nh li?t
- kh¨® ki?m so¨¢t l??ng r??u u?ng v¨¤o
- v?n ti?p t?c u?ng r??u, ngay c? khi r??u ?? l¨¤m ?nh h??ng x?u ??n cu?c s?ng c?a m¨¬nh.
B?n kh?ng nh?t thi?t ph?i u?ng m?t l??ng nh?t ??nh ho?c ng¨¤y n¨¤o c?ng u?ng m?i b? xem l¨¤ ph? thu?c r??u.
M?t s? ng??i ph? thu?c r??u c?ng s? c¨® c¨¢c tri?u ch?ng c? n?ng nh?:
- L?n r??u - N?u b?n th??ng xuy¨ºn u?ng nhi?u r??u, theo th?i gian n?o c?a b?n s? k¨¦m ph?n ?ng v?i nh?ng t¨¢c ??ng t¨ªch c?c c?a r??u. B?n s? c?n ph?i u?ng nhi?u r??u h?n ho?c d¨´ng r??u m?nh h?n m?i c¨® ???c c?m gi¨¢c nh? tr??c ?¨®. ?i?u n¨¤y c¨® ngh?a l¨¤ b?n ?? b? ¡°l?n¡± r??u.
- Tri?u ch?ng cai r??u ¨C N?u b?n b? ph? thu?c r??u, trong n?o c?a b?n s? c¨® s? thay ??i v? c?n b?ng gi?a ch?t d?n truy?n th?n kinh GABA v¨¤ glutamate. C¨® ngh?a l¨¤ n?u b?n ng?ng ho?c gi?m s? d?ng r??u bia m?t c¨¢ch ??t ng?t, n?o c?a b?n s? ph?n ?ng d? d?i. T? ?¨® b?n c¨® th? c?m th?y lo l?ng, c¨¢u k?nh, run r?y v¨¤ to¨¢t m? h?i. Nh?ng tri?u ch?ng n¨¤y ???c g?i l¨¤ tri?u ch?ng cai r??u.
H?i ch?ng cai r??u
H?i ch?ng cai r??u x?y ra khi m?t ng??i ng?ng s? d?ng th?c u?ng c¨® c?n sau khi ?? u?ng nhi?u trong th?i gian d¨¤i.
T¨¬nh tr?ng n¨¤y th??ng b?t ??u trong v¨°ng m?t ho?c hai ng¨¤y sau khi ng?ng s? d?ng th?c u?ng c¨® c?n v¨¤ c¨® th? k¨¦o d¨¤i t?i ba ng¨¤y.
Nh?ng ng??i m?c h?i ch?ng cai r??u s? g?p ph?i m?t s? tri?u ch?ng c? n?ng sau:
- run r?y
- bu?n n?n
- kh¨® ng?
- tim ??p nhanh
- cao huy?t ¨¢p
- co gi?t
C¨´ng m?t s? tri?u ch?ng t?m l? sau ??y:
- s? h?i
- tr?m c?m
- k¨ªch ??ng
- ?o gi¨¢c (nh¨¬n th?y, c?m th?y ho?c nghe th?y nh?ng th? kh?ng t?n t?i)
H?i ch?ng cai r??u l¨¤ m?t t¨¬nh tr?ng b?nh l? nghi¨ºm tr?ng. N?u b?n c¨® b?t k? tri?u ch?ng n¨¤o k? tr¨ºn, h?y li¨ºn h? v?i b¨¢c s? gia ?¨¬nh ho?c chuy¨ºn gia s?c kh?e ?? ???c h? tr?.
H?i ch?ng cai r??u ???c ?i?u tr? nh? th? n¨¤o?
C¨¢ch ?i?u tr? h?i ch?ng cai r??u s? t¨´y thu?c v¨¤o m?c ?? nghi¨ºm tr?ng c?a b?nh. M?t s? ng??i c¨® th? d?ng u?ng r??u m¨¤ kh?ng c?n ??n ?i?u tr? y t?. Tuy nhi¨ºn, m?t s? ng??i kh¨¢c c?n ph?i ???c ?i?u tr? v¨¤ h? tr? chuy¨ºn khoa n?u c¨¢c tri?u ch?ng cai nghi?n c?a h? ? m?c ?? trung b¨¬nh ho?c nghi¨ºm tr?ng.
H?i ch?ng cai r??u c¨® th? ???c ?i?u tr? b?ng m?t lo?i thu?c c¨® t¨ºn g?i benzodiazepine. N?u m?c h?i ch?ng cai r??u, b?n s? ???c ?i?u tr? m?t ??t thu?c benzodiazepine trong v¨¤i ng¨¤y ho?c cho ??n khi c¨¢c tri?u ch?ng cai r??u ch?m d?t.
Sau ?¨®, b?n c?n gi?m d?n li?u benzodiazepine cho ??n khi ng?ng thu?c ho¨¤n to¨¤n. L? do l¨¤ v¨¬ benzodiazepin s? g?y nghi?n n?u s? d?ng trong th?i gian d¨¤i.
M?t s? ng??i s? c?n ph?i nh?p vi?n ?? ?i?u tr? h?i ch?ng cai r??u.
S?ng r??u
S?ng r??u (Delirium tremens, DT) l¨¤ m?t bi?n ch?ng nghi¨ºm tr?ng v¨¤ nguy hi?m c?a h?i ch?ng cai r??u. ¡°M¨º s?ng¡± (Delirium) l¨¤ tr?ng th¨¢i m?t ph??ng h??ng, th??ng k¨¨m theo ?o gi¨¢c v¨¤ hoang t??ng. ¡°Run r?y¡± (Tremens) l¨¤ t¨¬nh tr?ng run r?y ho?c b?n r?n tay ch?n trong qu¨¢ tr¨¬nh cai r??u.
S?ng r??u l¨¤ m?t tr??ng h?p y t? kh?n c?p. Ng??i b? s?ng r??u lu?n c¨® nguy c? t? vong. Ng??i b? s?ng r??u c?n ph?i nh?p vi?n ?? ???c h? tr? y t? ngay l?p t?c.
Tri?u ch?ng s?ng r??u l¨¤ g¨¬?
N?u b? s?ng r??u, b?n s? c¨® m?t s? tri?u ch?ng c?a h?i ch?ng cai r??u, k¨¨m theo:
- kh¨® nh?n bi?t ???c s? vi?c ?ang x?y ra xung quanh
- kh?ng bi?t m¨¬nh ?ang ? ??u, t?i sao l?i ? ?¨® ho?c b?y gi? l¨¤ m?y gi?
- nh¨¬n th?y ho?c nghe th?y nh?ng th? kh?ng c¨® th?t, ch?ng h?n nh? ??ng v?t nh? ho?c c?n tr¨´ng, ti?ng ??ng ho?c gi?ng n¨®i
- c?m th?y nh? th? b?n ?ang g?p nguy hi?m
- c?m th?y s? h?i ho?c c¨® h¨¤nh ??ng hung h?ng
S?ng r??u r?t nguy hi?m v¨¤ c¨® th? g?y ra:
- m?t n??c
- m?t c?n b?ng h¨®a h?c
- t?ng g¨¢nh n?ng cho tim
- suy gi?m kh? n?ng ch?ng nhi?m tr¨´ng.
C¨¢ch ?i?u tr? s?ng r??u l¨¤ g¨¬?
N?u b? s?ng r??u, b?n c?n ph?i nh?p vi?n. B?nh vi?n s? c¨® ph??ng ph¨¢p ?i?u tr? ?? gi?m m?c ?? nghi¨ºm tr?ng c?a h?i ch?ng cai r??u. Ph??ng ph¨¢p ph? bi?n l¨¤ d¨´ng thu?c benzodiazepine.
?o gi¨¢c do r??u
?o gi¨¢c do r??u l¨¤ t¨¬nh tr?ng nghe th?y ?m thanh, gi?ng n¨®i ho?c ti?ng nh?c m?c d¨´ b?n kh?ng say ho?c kh?ng ng?ng s? d?ng r??u m?t c¨¢ch ??t ng?t. ?i?u n¨¤y c¨® th? x?y ra n?u b?n u?ng r??u th??ng xuy¨ºn v¨¤ b? ph? thu?c r??u. T¨¬nh tr?ng n¨¤y kh¨¢c v?i s?ng r??u. ?o gi¨¢c do r??u c¨® th? ti?p di?n ngay c? sau khi b?n ?? ng?ng u?ng r??u.
T?n th??ng n?o li¨ºn quan ??n r??u
T?n th??ng n?o li¨ºn quan ??n r??u (Alcohol-related brain damage, ARBD) c¨® th? x?y ra n?u b?n u?ng r??u ? m?c ?? cao, h?ng ng¨¤y trong th?i gian d¨¤i.
C¨¢c nghi¨ºn c?u cho th?y c? 10 ng??i nghi?n r??u th¨¬ c¨® t?i 3 ng??i c¨® th? m?c ARBD.
Nh?ng thay ??i v? tr¨ª nh? v¨¤ t? duy li¨ºn quan ??n ARBD r?t c¨® th? hay x?y ra ?:
- n? gi?i u?ng tr¨ºn 50 ??n v? c?n m?i tu?n t? 5 n?m tr? l¨ºn
- nam gi?i u?ng tr¨ºn 60 ??n v? c?n m?i tu?n t? 5 n?m tr? l¨ºn.
M?c d¨´ ng??i trong ?? tu?i 50 th??ng b? ARBD, nh?ng l?a tu?i n¨¤o c?ng c¨® th? m?c b?nh n¨¤y. Ph? n? u?ng nhi?u r??u c¨® xu h??ng g?p v?n ?? v? tr¨ª nh? v¨¤ t? duy s?m h?n nam gi?i.
R??u g?y h?i cho n?o b? nh? th? n¨¤o?
U?ng nhi?u r??u trong th?i gian d¨¤i s? d?n ??n m?t s? v?n ?? c¨® kh? n?ng g?y t?n th??ng n?o, bao g?m:
- T?n th??ng t? b¨¤o th?n kinh ¨C ?i?u n¨¤y d?n ??n c¨¢c v?n ?? v? tr¨ª nh? v¨¤ thay ??i h¨¤nh vi.
- Thi?u vitamin ¨C R??u khi?n c? th? b?n kh¨® h?p th? vitamin B1 v¨¤ c¨¢c ch?t dinh d??ng kh¨¢c. N?u kh?ng c¨® ?? vitamin B1, c¨¢c t? b¨¤o n?o c?a b?n c¨® th? b? t?n th??ng. N?u u?ng nhi?u r??u, b?n c¨® th? s? qu¨ºn vi?c ?n u?ng ??y ??, ?i?u n¨¤y c¨® th? g?y th¨ºm t¨¬nh tr?ng thi?u h?t dinh d??ng.
- Cung c?p m¨¢u l¨ºn n?o ¨C N?u u?ng nhi?u r??u, b?n s? c¨® nguy c? ??t qu? cao h?n, t? ?¨® c¨® th? l¨¤m t?n th??ng m?ch m¨¢u l¨ºn n?o.
- Ch?n th??ng ??u ¨C N?u u?ng nhi?u r??u, b?n s? c¨® nhi?u kh? n?ng b? ch?n th??ng ??u h?n. Nh?ng ch?n th??ng n¨¤y c¨® th? g?y t?n th??ng tr?c ti?p cho n?o c?a b?n.
- T?n th??ng ti?u n?o ¨C ??y l¨¤ ph?n n?o ch?u tr¨¢ch nhi?m th?ng b?ng v¨¤ ?i l?i. Ph?n n?o n¨¤y c¨® th? b? r??u t¨¢c ??ng nghi¨ºm tr?ng v¨¤ l¨¤m t?ng nguy c? t¨¦ ng?.
- Teo n?o ¨C N?o c?a ch¨²ng ta c¨® xu h??ng nh? ho?c teo l?i khi ch¨²ng ta gi¨¤ ?i. Tuy nhi¨ºn, nghi¨ºn c?u ?? ch? ra r?ng u?ng nhi?u r??u c¨® th? l¨¤m t?ng m?c ?? teo n?o.
L¨¤m th? n¨¤o ?? bi?t r??u c¨® ?ang g?y t?n th??ng ??n n?o c?a t?i hay kh?ng?
N?u n?o b? t?n th??ng do r??u, b?n c¨® th? nh?n th?y r?ng b?n th?n:
- tr? n¨ºn c¨¢u k?nh
- kh¨® t?p trung v¨¤ d? b? ph?n t?m b?i xung quanh ho?c do ch¨ªnh suy ngh? c?a m¨¬nh
- l? l¨¤ vi?c ch?m s¨®c b?n th?n
- kh?ng nh? n?i m?t giai ?o?n n¨¤o ?¨® ho?c nh?ng vi?c ?? l¨¤m
- m?t kh? n?ng ki?m ch? v¨¤ b?t ??u:
- n¨®i nh?ng l?i l? kh?ng ph¨´ h?p, v¨ª d? nh? g?y kh¨® ch?u ho?c ?e d?a ng??i kh¨¢c
- x?m h?i ng??i kh¨¢c v? m?t th? ch?t, c?m x¨²c ho?c t¨¬nh d?c.
Nh?ng thay ??i n¨¤y l¨¤ do t¨¢c ??ng c?a r??u l¨ºn v¨´ng n?o tr??c, n?i c¨® ch?c n?ng ki?m so¨¢t h¨¤nh vi v¨¤ t??ng t¨¢c x? h?i.
C¨® nh?ng lo?i ARBD n¨¤o?
ARBD c¨® nhi?u lo?i, bao g?m:
- B?nh n?o Wernicke
- H?i ch?ng Korsakoff
- M?t tr¨ª nh? li¨ºn quan ??n r??u
B?nh n?o Wernicke
B?nh n?o Wernicke x?y ra khi c? th? b?n thi?u h?t vitamin B1. N?u m?c b?nh n?o Wernicke, b?n c¨® th? s? ??t ng?t g?p m?t trong ba hi?n t??ng sau:
- b?n s? tr? n¨ºn l?n l?n v¨¤ m?t ph??ng h??ng, ch?ng h?n nh? kh?ng bi?t m¨¬nh ?ang ? ??u ho?c b?y gi? l¨¤ m?y gi?
- b?n s? ??ng kh?ng v?ng
- m?t b?n s? li¨ºn t?c ??o sang hai b¨ºn (g?i l¨¤ ch?ng ¡°rung gi?t nh?n c?u¡±)
Trong ba hi?n t??ng tr¨ºn, ?a s? m?i ng??i (80%) ch? c¨® bi?u hi?n l?n l?n.
B?nh n?o Wernicke l¨¤ b?nh g?y ?e d?a t¨ªnh m?ng nh?ng c¨® th? ch?a kh?i n?u ???c c?p c?u k?p th?i. Ph??ng ph¨¢p ?i?u tr? b?nh n?o Wernicke l¨¤ ti¨ºm truy?n vitamin B1. Ch?t n¨¤y th??ng ???c truy?n nh? gi?t t?i b?nh vi?n ho?c ti¨ºm t?i nh¨¤.
N?u b?n ho?c ng??i quen c?a b?n c¨® d?u hi?u c?a b?nh n?o Wernicke, h?y g?i 999 ngay l?p t?c.
B?nh n?o Wernicke k¨¦o d¨¤i trong v¨¤i ng¨¤y. Th?t kh?ng may, m?i ng??i c¨® th? kh?ng ?? ? ho?c d? nh?m b?nh n¨¤y v?i t¨¬nh tr?ng say r??u. N?u kh?ng ???c ?i?u tr?, ng??i m?c b?nh n?o Wernicke c¨® th? g?p ph?i c¨¢c v?n ?? v? tr¨ª nh? v?nh vi?n. Nh?ng v?n ?? n¨¤y ???c g?i l¨¤ H?i ch?ng Korsakoff.
H?i ch?ng Korsakoff
H?i ch?ng Korsakoff x?y ra khi b?nh n?o Wernicke kh?ng ???c ?i?u tr?. N?u m?c H?i ch?ng Korsakoff, b?n c¨® th? bi?u hi?n c¨¢c d?u hi?u t?n th??ng n?o, ch?ng h?n nh?:
- thay ??i t¨ªnh c¨¢ch
- kh?ng th? nh? s? vi?c x?y ra trong th?i gian g?n ??y. B?n v?n c¨® th? ??c, vi?t v¨¤ t?p trung.
- kh¨® h?c nh?ng th? m?i
- m?t k? ?c v? nh?ng vi?c ?? x?y ra tr??c khi m?c b?nh
- ¡°b?a chuy?n¡± ¨C ??y l¨¤ ph?n ?ng c? g?ng l?p ??y kho?ng tr?ng trong tr¨ª nh? b?ng nh?ng th?ng tin kh?ng ch¨ªnh x¨¢c. V¨ª d?: s? d?ng k? ?c c? ? sai ch?. B?n s? kh?ng ? th?c ???c b?n ?ang l¨¤m vi?c n¨¤y, m?c d¨´ ng??i kh¨¢c th¨¬ c¨® th? th?y.
M?t tr¨ª nh? li¨ºn quan ??n r??u
Sa s¨²t tr¨ª tu? hay m?t tr¨ª nh? l¨¤ thu?t ng? chung cho c¨¢c v?n ?? v? tr¨ª nh?, c?ng nh? s? chuy?n bi?n x?u ?i v? m?t t? duy v¨¤ t¨ªnh c¨¢ch theo th?i gian. M?t tr¨ª nh? th??ng g?p ? ng??i l?n tu?i.
R??u c¨® th? g?y ra ch?ng m?t tr¨ª nh? v¨¬ l¨¤m t?n th??ng c¨¢c t? b¨¤o n?o. M?t tr¨ª nh? do r??u g?y ra c¨¢c v?n ?? v?:
- tr¨ª nh?
- kh? n?ng gi?i quy?t v?n ??
- thay ??i t¨ªnh c¨¢ch.
Kh¨¢c v?i c¨¢c d?ng m?t tr¨ª nh? kh¨¢c, n?u b? m?t tr¨ª nh? do r??u, b?n s? kh?ng m?t ?i kh? n?ng ng?n ng?. Tuy nhi¨ºn, ?i?u n¨¤y c¨® th? khi?n ng??i kh¨¢c kh¨® nh?n ra r?ng b?n b? m?t tr¨ª nh? do r??u. C¨¢c tri?u ch?ng c?a b?nh m?t tr¨ª do r??u c¨® th? b? nh?m l?n v?i c¨¢c bi?u hi?n say r??u. V¨ª d?: b?n tr?ng nh? thi?u ??ng l?c ho?c c¨® h¨¤nh vi kh?ng ph¨´ h?p.
H?u h?t c¨¢c ch?ng m?t tr¨ª nh? ??u tr? n¨ºn tr?m tr?ng h?n theo th?i gian. Tuy nhi¨ºn, n?u ng??i m?c ch?ng m?t tr¨ª nh? do r??u ng?ng u?ng th¨¬ b?nh t¨¬nh s? c¨® th? ng?ng chuy?n bi?n x?u, th?m ch¨ª c¨°n c?i thi?n.
T?i c¨® th? ph?c h?i sau khi b? t?n th??ng n?o do r??u kh?ng?
N?u b?n b? ARBD nh?, tr¨ª nh? v¨¤ c¨¢c k? n?ng t? duy kh¨¢c c?a b?n th??ng s? c?i thi?n ?¨¢ng k? sau khi b?n ng?ng u?ng r??u, m?c d¨´ ?i?u n¨¤y c¨® th? m?t m?t th?i gian.
N?u b?n b? ARBD n?ng, nh?t l¨¤ khi b? H?i ch?ng Korsakoff, t¨¬nh tr?ng c¨® th? c?i thi?n sau hai ho?c ba n?m k? t? khi b?n ng?ng u?ng r??u. Tuy nhi¨ºn, m?t s? ng??i s? g?p ph?i v?n ?? nghi¨ºm tr?ng v¨¤ c?n ???c ch?m s¨®c l?u d¨¤i.
??i v?i ng??i m?c ARBD v¨¤ ng?ng u?ng r??u, ??c t¨ªnh r?ng:
- C? 4 ng??i th¨¬ c¨® 1 ng??i s? h?i ph?c ho¨¤n to¨¤n
- C? 4 ng??i th¨¬ c¨® 2 ng??i s? h?i ph?c ph?n n¨¤o, v¨¤ v?n c¨°n m?t s? v?n ??
- C? 4 ng??i th¨¬ c¨® 1 ng??i s? ti?p t?c m?c nh?ng v?n ?? nghi¨ºm tr?ng.
Ng??i c¨¤ng l?n tu?i th¨¬ kh? n?ng ph?c h?i c¨¤ng th?p.
N?u b?n m?c ARBD v¨¤ b?nh n¨¤y ?nh h??ng ??n kh? n?ng ho?t ??ng c?a b?n, b?n c¨® th? y¨ºu c?u h??ng tr? c?p ho?c c¨¢c h¨¬nh th?c h? tr? kh¨¢c. B?n c¨® th? t¨¬m hi?u th¨ºm v? c¨¢c ph¨²c l?i, h? tr? t¨¤i ch¨ªnh v¨¤ t? v?n n? tr¨ºn trang web c?a ch¨²ng t?i.
T?i c¨® th? li¨ºn h? ai ?? ???c tr? gi¨²p cai r??u?
N?u b?n lo l?ng r?ng m¨¬nh ?ang u?ng r??u qu¨¢ nhi?u v¨¤ mu?n ???c tr? gi¨²p cai r??u ho?c s? d?ng th?c u?ng c¨® c?n an to¨¤n, h?y trao ??i v?i b¨¢c s? gia ?¨¬nh. H? s? h?i b?n:
- l??ng r??u b?n u?ng v¨¤o
- t?n su?t u?ng r??u c?a b?n
- ti?n s? s? d?ng r??u c?a b?n
- li?u b?n c¨® b?t k? r?i lo?n s? d?ng ch?t n¨¤o kh¨¢c
- li?u b?n c¨® b?t k? v?n ?? s?c kh?e t?m th?n ho?c th? ch?t n¨¤o kh¨¢c.
Th?ng tin n¨¤y s? gi¨²p h? x¨¢c ??nh h¨¬nh th?c h? tr? ph¨´ h?p cho b?n.
B?n c?ng c¨® th? t? li¨ºn h? d?ch v? h? tr? cai r??u t?i ??a ph??ng m¨¤ kh?ng c?n b¨¢c s? gia ?¨¬nh gi?i thi?u. B?n c¨® th? s? d?ng trang web Frank ?? .
T? tr? gi¨²p
M?t s? ng??i c¨® th? gi?m l??ng r??u u?ng v¨¤o ho?c ng?ng u?ng m¨¤ kh?ng c?n ??n s? tr? gi¨²p c?a chuy¨ºn gia.
Hi?n nay c¨® m?t s? ngu?n h? tr? tr?c tuy?n tuy?t v?i c¨® th? gi¨²p b?n t¨¬m h¨¬nh th?c h? tr? ph¨´ h?p v?i m¨¬nh nh?t. B¨¢c s? gia ?¨¬nh c?ng c¨® th? gi?i thi?u cho b?n nh?ng t? ch?c ho?c nh¨®m h? tr? t?i ??a ph??ng nh?m gi¨²p b?n cai r??u ho?c gi?m l??ng r??u u?ng v¨¤o.
N?u b?n nghi?n r??u v¨¤ g?p kh¨® kh?n trong vi?c t? cai r??u, h? c¨® th? h? tr? th¨ºm cho b?n. Ch?ng h?n nh? gi?i thi?u b?n ??n d?ch v? cai nghi?n c?ng ??ng.
Li?u ph¨¢p t?m l?
B?n c¨® th? ???c ch? ??nh m?t li?u ph¨¢p t?m l?, ch?ng h?n nh?
- Li?u ph¨¢p nh?n th?c h¨¤nh vi (CBT)
- Li?u ph¨¢p h¨¤nh vi v¨¤ m?ng l??i x? h?i
- Li?u ph¨¢p h¨¤nh vi kh¨¢c.
Nh?ng li?u ph¨¢p tr¨ºn s? gi¨²p b?n hi?u ???c l? do khi?n b?n s? d?ng r??u c?ng nh? t¨¢c h?i c?a r??u ??n h¨¤nh vi v¨¤ ??i s?ng x? h?i c?a b?n.
S? d?ng thu?c
Cai r??u nh? can thi?p y t?
N?u nghi?n r??u n?ng, b?n c¨® th? c?n tr? gi¨²p ?? cai r??u an to¨¤n. C¨¢c d?ch v? h? tr? cai r??u s? ?¨¢nh gi¨¢ ?? quy?t ??nh xem b?n c¨® th? cai r??u t?i nh¨¤ hay c?n ??n trung t?m ?i?u tr? nghi?n r??u chuy¨ºn khoa.
Thu?c ng?n ng?a t¨¢i nghi?n
C¨¢c lo?i thu?c c¨® th? gi¨²p b?n ng?n ng?a vi?c t¨¢i u?ng r??u bao g?m:
- Acamprosate - ??y l¨¤ lo?i thu?c c¨® th? gi¨²p gi?m c?n th¨¨m r??u. B?n c¨® th? ???c k¨º thu?c acamprosate sau khi ng?ng u?ng r??u v¨¤ c¨® th? ph?i d¨´ng thu?c trong v¨°ng 6 th¨¢ng.
- Naltrexone - ??y l¨¤ lo?i thu?c l¨¤m m?t t¨¢c d?ng c?a c?n, t? ?¨® khi?n con ng??i m?t c?m h?ng u?ng r??u. B?n c¨® th? d¨´ng thu?c n¨¤y trong v¨°ng 6 th¨¢ng ho?c l?u h?n.
- Disulfiram - B?n c¨® th? s? ???c k¨º lo?i thu?c n¨¤y n?u ?? t?ng d¨´ng acamprosate v¨¤ naltrexone nh?ng kh?ng c¨® t¨¢c d?ng, ho?c v¨¬ l? do n¨¤o ?¨® m¨¤ b?n kh?ng th? d¨´ng nh?ng lo?i thu?c tr¨ºn.
Ph?c h?i ch?c n?ng n?i tr¨²
B?n c¨® th? s? ???c b? tr¨ª m?t gi??ng trong khu ph?c h?i ch?c n?ng n?i tr¨² n?u b?n c?ng ?ang g?p ph?i:
- b?nh l? th? ch?t
- b?nh l? t?m th?n
- c¨¢c v?n ?? x? h?i, ch?ng h?n nh? nh¨¤ ? ho?c t¨¤i ch¨ªnh.
Th?i gian ph?c h?i t?i ?a l¨¤ 3 th¨¢ng. Vi?c b?n c¨® ???c h??ng d?ch v? ph?c h?i ch?c n?ng n?i tr¨² hay kh?ng c¨°n t¨´y thu?c v¨¤o khu v?c b?n sinh s?ng c¨® d?ch v? n¨¤y hay kh?ng.
Ng?ng u?ng r??u ??t ng?t c¨® nguy hi?m kh?ng?
N?u vi?c u?ng r??u ?nh h??ng ??n s?c kh?e th? ch?t ho?c t?m th?n c?a b?n, c¨® l? b?n s? mu?n gi?m u?ng r??u ho?c ng?ng h?n vi?c u?ng r??u. Tuy nhi¨ºn, ?i?u n¨¤y c¨® th? r?t nguy hi?m n?u b?n ?? quen u?ng nhi?u r??u m?i ng¨¤y ho?c ?? u?ng r??u trong m?t kho?ng th?i gian d¨¤i.
Vi?c ng?ng u?ng r??u ??t ng?t c¨® th? khi?n b?n:
- m?c c¨¢c tri?u ch?ng cai r??u
- l¨ºn c?n ??ng kinh - t¨¬nh tr?ng n¨¤y th??ng x?y ra trong v¨°ng 48 gi? ??u ti¨ºn sau khi b?n ng?ng s? d?ng r??u. Tri?u ch?ng n¨¤y th??ng s? xu?t hi?n sau tri?u ch?ng cai r??u.
- ph¨¢t tri?n c¨¢c bi?n ch?ng c?a tri?u ch?ng cai r??u nghi¨ºm tr?ng. V¨ª d?: s?ng r??u, b?nh n?o Wernicke ho?c h?i ch?ng Korsakoff.
?i?u quan tr?ng l¨¤ ph?i ng?ng u?ng r??u m?t c¨¢ch t? t?. C¨¢ch an to¨¤n nh?t l¨¤ nh? ng??i kh¨¢c gi¨²p ??, nh?t l¨¤ khi b?n ?? u?ng nhi?u r??u trong th?i gian d¨¤i.
T?i c¨® th? l¨¤m g¨¬ ?? gi¨²p ng??i b? ph? thu?c r??u?
R??u l¨¤ ch?t g?y nghi?n v¨¤ r?t kh¨® ?? cai. N?u b?n c¨® ng??i th?n nghi?n r??u v¨¤ mu?n h? tr? h?, h?y c?n nh?c th?c hi?n nh?ng vi?c sau:
- T¨¬m hi?u th¨ºm - Hi?u ???c ph? thu?c r??u l¨¤ g¨¬ v¨¤ nguy¨ºn l? c?a t¨¬nh tr?ng n¨¤y c¨® th? gi¨²p b?n n?m r? h?n v? ng??i b?n mu?n h? tr? v¨¤ ho¨¤n c?nh m¨¤ c? hai ?ang tr?i qua.
- ?i?u ch?nh k? v?ng - Vi?c ?? ng?ng u?ng r??u trong th?i gian d¨¤i v¨¤ sau ?¨® ti?p t?c u?ng tr? l?i l¨¤ chuy?n r?t b¨¬nh th??ng. M?c d¨´ vi?c n¨¤y c¨® th? gi?ng nh? m?t b??c th?t l¨´i, nh?ng h?y nh? r?ng ??y kh?ng c¨® ngh?a l¨¤ h? ho?c b?n ?? ¡°th?t b?i¡±. ?i?u n¨¤y c?ng kh?ng c¨® ngh?a l¨¤ sau n¨¤y h? s? kh?ng th? cai r??u ???c.
- Hi?u nh?ng g¨¬ b?n c¨® th? v¨¤ kh?ng th? l¨¤m - Ng??i quen c?a b?n ph?i mu?n ng?ng ho?c c?t gi?m r??u, v¨¤ b?n ch? c¨® th? gi¨²p h? ??a ra l?a ch?n ?¨® trong ch?ng m?c nh?t ??nh. M?i vi?c c¨® th? s? kh¨® kh?n h?n n?u ng??i nghi?n r??u m¨¤ b?n quen ?ang t? l¨¤m h?i m¨¬nh ho?c l¨¤m h?i ng??i kh¨¢c. H?y t¨¬m m?t ng??i m¨¤ b?n c¨® th? tho?i m¨¢i gi?i b¨¤y t?m s?.
- T¨¬m s? h? tr? cho b?n th?n - N?u b?n bi?t ai ?¨® nghi?n r??u, b¨¢c s? gia ?¨¬nh c¨® th? gi?i thi?u b?n t¨¬m s? tr? gi¨²p t? c¨¢c t? ch?c ??a ph??ng. M?t v¨¤i t? ch?c ho?c nh¨®m chuy¨ºn h? tr? cho gia ?¨¬nh v¨¤ b?n b¨¨.
- Gi? an to¨¤n - N?u ng??i nghi?n r??u khi?n b?n ho?c ng??i th?n c?a b?n g?p nguy hi?m, h?y trao ??i v?n ?? v?i m?t ng??i ?¨¢ng tin c?y. G?i 999 n?u b?n ?ang ? trong t¨¬nh tr?ng nguy hi?m c?n k?.
Th?ng tin v¨¤ d?ch v? h? tr? kh¨¢c
Th?ng tin v? r??u
- Th?ng tin v? th?c u?ng c¨® c?n, c¨¢ch t¨ªnh ??n v? c?n, l??ng calo v¨¤ m?o gi?m u?ng r??u.
D?ch v? h? tr? cai r??u
H?y truy c?p c¨¢c trang web sau ?? t¨¬m d?ch v? h? tr? cai r??u t?i n?i b?n s?ng:
¨C Alcohol Change UK l¨¤ t? ch?c t? thi?n v? cai nghi?n r??u h¨¤ng ??u t?i V??ng qu?c Anh, ti?n th?n l¨¤ Alcohol Concern v¨¤ Alcohol Research UK s¨¢p nh?p l?i. T? ch?c n¨¤y cung c?p c¨¢c th?ng tin v? r??u v¨¤ c¨¢ch qu?n l? vi?c s? d?ng th?c u?ng c¨® c?n.
Th?ng tin v? nghi?n r??u
- Th?ng tin do National Institute for Health and Care Excellence bi¨ºn so?n cho c?ng ??ng nh?m gi¨²p ng??i nghi?n r??u n?m ???c nh?ng d?ch v? ch?m s¨®c m¨¤ h? c¨® quy?n h??ng.
¨C SMART Recovery l¨¤ m?t t? ch?c t? thi?n cung c?p m?ng l??i qu?c gia cho c¨¢c bu?i g?p m?t h? tr? l?n nhau v¨¤ c¨¢c ch??ng tr¨¬nh ?¨¤o t?o tr?c tuy?n ?? gi¨²p m?i ng??i ph¨°ng tr¨¢nh c¨¢c h¨¤nh vi g?y nghi?n.
- AA l¨¤ m?t nh¨®m t? gi¨²p ??, ho?t ??ng v?i m?c ?¨ªch h? tr? ng??i trong qu¨¢ tr¨¬nh h?i ph?c t? ch?ng nghi?n r??u. Nh¨®m n¨¤y t? ch?c c¨¢c bu?i g?p m?t tr¨ºn to¨¤n V??ng qu?c Anh c?ng nh? ? n??c ngo¨¤i.
- With You (ti?n th?n l¨¤ Addaction) l¨¤ t? ch?c t? thi?n h? tr? nh?ng ng??i m?c ch?ng r?i lo?n s? d?ng r??u ho?c s? d?ng ch?t. T? ch?c n¨¤y cung c?p th?ng tin, d?ch v? t?i Anh v¨¤ Scotland, ??ng th?i c¨°n c¨® d?ch v? h? tr? tr?c tuy?n.
- Nacoa l¨¤ t? ch?c t? thi?n cung c?p th?ng tin, d?ch v? t? v?n v¨¤ h? tr? cho ng??i b? ?nh h??ng t? vi?c s? d?ng r??u c?a b? m?.
Th?ng tin cho b?n b¨¨, gia ?¨¬nh v¨¤ ng??i ch?m s¨®c
Alcohol Change UK cung c?p .
Th?ng tin v? ARBD
- ¨C Cu?n c?m nang d¨¤nh cho c¨¢c gia ?¨¬nh, ng??i ch?m s¨®c v¨¤ b?n b¨¨ c?a ng??i b? t?n th??ng n?o do r??u (ARBD).
- ¨C M?ng l??i gi¨²p n?ng cao nh?n th?c v? t?n th??ng n?o do r??u d¨¤nh cho nh?n vi¨ºn y t? v¨¤ c?ng ??ng th?ng qua ho?t ??ng gi¨¢o d?c v¨¤ ph? bi?n th?ng tin.
T¨¤i nguy¨ºn h? tr? v? b?o l?c gia ?¨¬nh
N?u b?n ho?c ng??i quen c?a b?n ?ang b? b?o l?c gia ?¨¬nh do vi?c s? d?ng r??u c?a m?t ng??i n¨¤o ?¨® g?y ra, ho?c n?u b?n cho r?ng vi?c s? d?ng r??u khi?n b?n c¨® h¨¤nh vi l?m d?ng, sau ??y l¨¤ m?t s? ngu?n th?ng tin h?u ¨ªch:
- , Gov.uk ¨C Trang web cung c?p nhi?u ngu?n l?c h? tr? h?u ¨ªch cho ng??i b? b?o l?c gia ?¨¬nh ? V??ng qu?c Anh.
- ¨C Respect l¨¤ t? ch?c t? thi?n chuy¨ºn h? tr? ng??i cho r?ng h? c¨® th? ?ang c¨® h¨¤nh vi l?m d?ng v¨¤ mu?n ???c gi¨²p ??.
- , NSPCC ¨C N?u b?n lo ng?i r?ng tr? em ?ang b? l?m d?ng ho?c b? b¨º, NSPCC c¨® th? cho b?n l?i khuy¨ºn.
H??ng d?n v? c¨¢c ??n v? c?n
Bia, n??c hoa qu? l¨ºn men v¨¤ n??c ng?t c¨® gas pha r??u
N?ng ?? c?n (ABV) | N?a pint | Pint | Chai/lon (330ml) | Chai/lon (500ml) | |
---|---|---|---|---|---|
Bia, lager ho?c n??c hoa qu? lên men nh? | 3% - 4% | 1 ??n v? | 2 ??n v? | 1,5 ??n v? | 2 ??n v? |
Bia, lager ho?c n??c hoa qu? lên men v?a | 4% - 5% | 1,5 ??n v? | 3 ??n v? | 1,7 ??n v? | 2,5 ??n v? |
Bia, lager ho?c n??c hoa qu? lên men n?ng | 7,5% - 9% | 2,5 ??n v? | 5 ??n v? | 3 ??n v? | 4,5 ??n v? |
N??c ng?t có gas pha r??u | 5% | - | - | 1,7 ??n v? | - |
R??u vang v¨¤ r??u m?nh
N?ng ?? c?n (ABV) | Shot ??n (25ml) | Shot ?ôi (50ml) | Ly vang nh? (125ml) | Ly vang l?n (250ml) | Chai (750ml) | |
R??u vang | 12% - 14% | - | - | 1,5 ??n 1,8 ??n v? | 3 ??n 3,5 ??n v? | 9 ??n 10,5 ??n v? |
Vang c??ng hóa (sherry, martini, port) | 15% - 20% | - | 1 ??n v? | - | - | 14 ??n v? |
R??u m?nh (whisky, vodka, gin) | 40% | 1 ??n v? | 2 ??n v? | - | - | 30 ??n v? |
B?ng theo d?i l??ng r??u ti¨ºu th?
H?u h?t ch¨²ng ta ??u ?¨¢nh gi¨¢ th?p l??ng r??u m¨¬nh ?? u?ng. ?? bi?t ch¨ªnh x¨¢c l??ng r??u ?? u?ng, h?y ghi nh?t k? s? l??ng r??u b?n u?ng m?i l?n trong su?t 1 tu?n.
C¨¢ch n¨¤y s? gi¨²p b?n ? th?c r? s? l??ng r??u b?n ?? n?p v¨¤o. C¨¢ch n¨¤y c¨°n gi¨²p b?n nh?n bi?t nh?ng t¨¬nh hu?ng r?i ro ¨C th?i gian, ??a ?i?m v¨¤ ??i t??ng l¨¤m b?n u?ng nhi?u r??u h?n.
Ngày | U?ng bao nhiêu? | U?ng khi nào? | U?ng ? ?âu? | U?ng v?i ai? | ??n v? | T?ng c?ng |
---|---|---|---|---|---|---|
Th? 2 | ||||||
Th? 3 | ||||||
Th? 4 | ||||||
Th? 5 | ||||||
Th? 6 | ||||||
Th? 7 | ||||||
Ch? nh?t | ||||||
T?ng c?ng trong tu?n |
Ngu?n
Nh?ng th?ng tin n¨¤y ???c Ban bi¨ºn t?p T??ng t¨¢c C?ng ch¨²ng (Public Engagement Editorial Board, PEEB) thu?c ??i h?c T?m th?n h?c Ho¨¤ng gia (ÍøÆØºÚÁÏ) bi¨ºn so?n. N?i dung s? d?ng nh?ng d?n ch?ng ?¨¢ng tin c?y nh?t hi?n c¨® t?i th?i ?i?m bi¨ºn so?n.
T¨¢c gi? chuy¨ºn m?n: Ti?n s? Jim Bolton, Ti?n s? Tony Rao, Gi¨¢o s? Wendy Burn v¨¤ Gi¨¢o s? Julia Sinclair
Xin g?i l?i c?m ?n ??c bi?t ??n c? Diane Goslar (ng??i s? d?ng d?ch v?) v¨¬ nh?ng ?¨®ng g¨®p trong qu¨¢ tr¨¬nh bi¨ºn so?n t¨¤i li?u n¨¤y.
Danh s¨¢ch to¨¤n b? t¨¤i li?u tham kh?o s? ???c cung c?p theo y¨ºu c?u.
This translation was produced by CLEAR Global (Feb 2025)