网曝黑料

Below is a Vietnamese translation of our information resource on memory problems and dementia. You can also view our other Vietnamese translations.

Nhi?u ng??i trong chúng ta tr? nên hay quên h?n khi chúng ta già ?i.

Vi?c lo l?ng r?ng ??y có th? là d?u hi?u s?m c?a b?nh sa sút trí tu? hay b?nh Alzheimer là ?i?u d? th?y.

Nh?ng có r?t nhi?u nguyên nh?n khác d?n ??n v?n ?? này - ch? m?t vài ng??i trong s? chúng ta g?p ph?i nh?ng v?n ?? nghiêm tr?ng h?n liên quan ??n sa sút trí tu?. Trang web này s? xem xét m?t s? nguyên nh?n g?y ra trí nh? kém, bao g?m sa sút trí tu? và cách ?? tìm tr? giúp n?u b?n lo l?ng v? trí nh? c?a mình ho?c c?a ai ?ó khác.

R?t nhi?u th? có th? ?nh h??ng ??n trí nh? - ch?ng h?n nh? c?ng th?ng, tr?m c?m, ?au bu?n vì m?t mát - và th?m chí là các b?nh l? v? th? ch?t nh? thi?u h?t vitamin ho?c nhi?m trùng.¹

D??i ??y, chúng t?i s? t?p trung vào hai v?n ?? c? th? liên quan ??n trí nh?: Sa sút trí tu? ? các d?ng khác nhau, g?m có b?nh Alzheimer và suy gi?m nh?n th?c nh? (MCI).

Sa sút trí tu? là gì?

Sa sút trí tu? là m?t thu?t ng? chung ???c dùng ?? miêu t? m?t nhóm các ?i?u ki?n ?nh h??ng ??n trí nh?.

• B?n c?m th?y khó kh?n h?n khi ph?i ghi nh? vi?c gì ?ó ho?c g?p ph?i nh?ng v?n ?? v?i kh? n?ng suy ngh? c?a mình. Nh?ng ?i?u này khi?n vi?c x? l? c?ng vi?c h?ng ngày c?a b?n tr? nên khó kh?n h?n.
• Nh?ng v?n ?? này ngày càng tr? nên x?u h?n ho?c ?ang d?n “ti?n tri?n”. Chúng kh?ng ph?i là m?t ph?n bình th??ng c?a quá trình l?o hóa.²

Có nhi?u d?ng sa sút trí tu? khác nhau. Chúng ??u liên quan ??n vi?c m?t trí nh?, nh?ng chúng c?ng có nh?ng tri?u ch?ng khác, tùy vào nh?ng nguyên nh?n khác nhau. Sa sút trí tu? th??ng s? b?t ??u v?i nh?ng v?n ?? v? trí nh?, nh?ng m?t ng??i m?c sa sút trí tu? c?ng có th? c?m th?y khó kh?n khi ph?i:

• lên k? ho?ch và th?c hi?n các c?ng vi?c h?ng ngày
• giao ti?p v?i ng??i khác.

H? c?ng có th? thay ??i t?m tr?ng, kh? n?ng ??a ra quy?t ??nh, ho?c b?n có th? nh?n th?y s? thay ??i trong tính cách c?a h?.

Khi sa sút trí tu? “ti?n tri?n”, m?t ng??i m?c ch?ng này qua th?i gian s? ngày càng tr? nên ph? thu?c vào s? giúp ?? c?a ng??i khác.

Sa sút trí tu? ph? bi?n nh? th? nào?

Hi?n nay ch?ng b?nh này ?nh h??ng ??n h?n 850.000 ng??i ? Anh qu?c³. Nó càng tr? nên ph? bi?n h?n khi chúng ta già ?i, vì th?:

• ? ?? tu?i 65, c? 100 ng??i s? có kho?ng 2 ng??i b? sa sút trí tu?.
• ? ?? tu?i 85, c? 5 ng??i s? kho?ng 1 ng??i m?c sa sút tu? ? m?c ?? nào ?ó. ⁴ 

B?nh sa sút trí tu? th?nh tho?ng có th? ?nh h??ng ??n nh?ng ng??i tr? tu?i h?n và có th? di truy?n trong gia ?ình, m?c dù ?i?u này ít ph? bi?n h?n.

Suy gi?m nh?n th?c nh? là gì?

Suy gi?m nh?n th?c nh? (MCI) là m?t v?n ?? v? trí nh? nh?ng ít nghiêm tr?ng h?n. Tình tr?ng này kh?ng c?n tr? quá nhi?u ??n cu?c s?ng h?ng ngày c?a b?n và nó c?ng kh?ng ?? nghiêm tr?ng ?? ???c g?i là sa sút trí tu?. B?n có th? nh?n th?y r?ng mình:

• quên tên m?t s? ng??i, n?i ch?n, m?t kh?u
• ??t nh?m ch? các ?? v?t
• quên làm nh?ng vi?c mà b?n ?? ??nh làm.

C? m?i 10 ng??i trên 65 tu?i thì có kho?ng 1 ng??i có th? m?c tình tr?ng suy gi?m nh?n th?c nh? (MCI). Trong s? nh?ng ng??i này, m?i m?t n?m s? có kho?ng 1/10 phát tri?n thành b?nh sa sút trí tu?. ⁵Chúng ta v?n ch?a th? d? ?oán tr??c ???c ai s? ti?p t?c m?c và ai s? kh?ng. 

Sa sút trí tu? có nh?ng lo?i nào?

D??i ??y chúng t?i s? m? t? nh?ng ki?u sa sút trí tu? ph? bi?n nh?t. Nh?ng m?t ng??i th?nh tho?ng có th? có nhi?u h?n m?t trong các r?i lo?n này - ki?u “sa sút trí tu? h?n h?p”. 

B?nh Alzheimer

Eileen, 82 tu?i, là m?t th? k? ?? ngh? h?u, ?ang s?ng cùng và ch?m sóc cho ng??i ch?ng 90 tu?i già y?u c?a mình.  Bà có th? ch?t kh?e m?nh và kh?ng s? d?ng b?t c? lo?i thu?c nào. 

Trong 2 n?m tr? l?i ??y, các con gái c?a Eileen nh?n th?y r?ng bà ?? liên t?c làm m?t chìa khóa và quên ??a thu?c cho ch?ng ?úng gi?. M?c dù Eileen lái xe r?t thu?n th?c, nh?ng chi?c xe h?i c?a bà gi? l?i có m?t v?t l?m ? c?n xe và m?t vài v?t x??c trên h?ng xe, và Eileen kh?ng th? gi?i thích ???c vì sao l?i th?. Bà ?y c?ng kh?ng có kh? n?ng m? ti vi b?ng chi?c ?i?u khi?n m?i. ??u tiên h? cho r?ng nh?ng v?n ?? này là vì tu?i tác c?a bà và c?ng th?ng ??n t? vi?c ch?m sóc ch?ng.

Eileen kh?ng th?c s? th?y v?n ?? gì ??i v?i trí nh? c?a mình. Bà tr? nên cáu k?nh và bu?n b? khi các con gái bày t? s? lo l?ng v? trí nh? c?a bà. Sau nhi?u l?n thuy?t ph?c, bà ??ng ? ??n g?p bác s? gia ?ình cùng con mình. Bác s? gia ?ình th?c hi?n m?t s? bài ki?m tra ??n gi?n và sau ?ó gi?i thi?u Eileen ??n d?ch v? chuyên khoa v? trí nh?.  

B?nh Alzheimer chi?m kho?ng 6 trên 10 tr??ng h?p sa sút trí tu?. ⁶ B?nh th??ng b?t ??u v?i nh?ng v?n ?? v? trí nh? và d?n tr? nên x?u ?i theo th?i gian. M?i ng??i th??ng th?y h? kh?ng th? nh? ???c nh?ng vi?c x?y ra g?n ??y, m?c dù h? v?n có th? nh? nh?ng chuy?n ?? x?y ra t? nhi?u n?m tr??c ??y.

H? s? th??ng c?m th?y khó kh?n khi c? nh? ra nh?ng t? c? th? ho?c g?i tên ?? v?t. ??i khi h? kh?ng ? th?c ???c trí nh? c?a mình g?p v?n ??, nh?ng ng??i khác thì l?i nh?n th?y ???c. M?t ng??i m?c sa sút trí tu? có th? c?m th?y khó kh?n khi:

• h?c nh?ng th? m?i
• nh? nh?ng s? ki?n g?n ??y, các cu?c h?n ho?c tin nh?n ?i?n tho?i
• nh? tên c?a m?t s? ng??i ho?c ??a ?i?m
• hi?u ho?c giao ti?p v?i ng??i khác
• nh? n?i h? c?t ?? v?t, ?i?u này có th? r?t khó ch?u - c?m giác nh? th? ai ?ó ?? vào nhà c?a h? ho?c l?y nh?ng món ?? ?i
• hi?u r?ng ?ang có ?i?u gì ?ó kh?ng ?n v?i h? - h? có th? tr? nên g?t g?ng khi ai ?ó c? g?ng giúp h?.

Nh?ng v?n ?? này ??u khi?n các ho?t ??ng ??n gi?n h?ng ngày càng lúc càng tr? nên khó kh?n h?n. 

Khi quen bi?t m?t ai ?ó m?c ch?ng Alzheimer, b?n s? th??ng nh?n th?y s? thay ??i r?t vi t? trong tính cách c?a h?.  H? c? x? ho?c ph?n ?ng khác h?n so v?i con ng??i c?a h? tr??c th?i ?i?m m?c b?nh. 

??i v?i b?nh Alzheimer, các protein có tên amyloid và tau s? tích t? trong n?o b? t?o thành các l?ng ??ng g?i là “m?ng” và “?ám r?i”. T?n th??ng x?y ra ??i v?i nh?ng vùng n?o b? này, t? ?ó ?nh h??ng ??n các ch?t hóa h?c trong n?o có nhi?m v? truy?n tín hi?u t? t? bào này ??n t? bào khác, ??c bi?t ??n m?t ch?t có tên g?i acetylcholine.⁷

Sa sút trí tu? m?ch máu

?ng John, 78 tu?i, là m?t k? s? ?? ngh? h?u. ?ng có b?nh cao huy?t áp, ?ái tháo ???ng và cholesterol máu cao. Sau hai l?n nh?i máu c? tim, ?ng ?y ?? ph?i cu?c ph?u thu?t nong m?ch vành (m?t th? thu?t giúp m? các ??ng m?ch b? t?c) 18 tháng tr??c ?ó, nh?ng th?nh tho?ng ?ng v?n b? ?au vùng ng?c.

Sau l?n nh?i máu c? tim ??u tiên, trí nh? c?a ?ng ?? t? ?i trong m?t th?i gian, sau ?ó d??ng nh? l?i t?t tr? l?i. Nh?ng t? l?n th? hai, v? và con trai ?ng ?y nh?n th?y r?ng ?ng tr? nên quên nhi?u h?n và c?ng kh?ng th? t?p trung nh? tr??c. T?m tr?ng c?a ?ng lên xu?ng th?t th??ng h?n - ?ng tr? nên d? cáu g?t và t?c gi?n, nh?ng c?ng có lúc ?ng b?t khóc kh?ng r? l? do. ?ng g?p khó kh?n h?n trong vi?c di chuy?n và ?? b? ti?u d?m 1-2 l?n, ?i?u này khi?n ?ng v? cùng x?u h?. Sau khi bác s? gia ?ình phát hi?n ra v?n ?? v?i trí nh? g?n ??y c?a ?ng, k?t qu? ch?p MRI n?o cho th?y d?u hi?u c?a nhi?u c?n ??t qu? nh?. 

?i?u này là do gi?m l??ng máu c?p lên n?o, b?t ngu?n t? vi?c các m?ch máu b? t?n th??ng. Có ngh?a là m?t s? ph?n c?a n?o kh?ng nh?n ?? oxy và d??ng ch?t, d?n ??n t? bào n?o b? ch?t ?i.

Các lo?i sa sút trí tu? m?ch máu bao g?m:

• liên quan ??n ??t qu? – khi m?t m?ch máu ??n n?o b? t?c ngh?n ??t ng?t, ch?ng h?n b?i c?c máu ??ng
• sa sút trí tu? d??i v? – m?t lo?i sa sút trí tu? ?nh h??ng ??n ph?n d??i c?a n?o, n?i l?u l??ng máu b? gi?m trong các m?ch máu r?t nh?.

B?n có nhi?u kh? n?ng m?c sa sút trí tu? m?ch máu n?u b?n có m?t trong các y?u t? có th? d?n ??n t?c ngh?n ??ng m?ch. Nh?ng y?u t? này bao g?m huy?t áp cao, ?ái tháo ???ng, cholesterol cao – và, d? nhiên, hút thu?c lá.⁸

R?t khó ?? d? ?oán sa sút trí tu? m?ch máu s? ti?n tri?n nh? th? nào, vì các v?n ?? ph? thu?c vào ph?n nào c?a n?o b? ?nh h??ng. Các tri?u ch?ng có th? bao g?m:

• m?t trí nh? và khó t?p trung
• g?p khó kh?n v?i ng?n ng? – gi?ng nh? trong b?nh Alzheimer
• thay ??i t?m tr?ng th?t th??ng ho?c tr?m c?m
• các v?n ?? v? th? ch?t nh? khó ?i l?i ho?c kh?ng ki?m soát ???c ti?u ti?n.

Sa sút trí tu? th? Lewy / Sa sút trí tu? do b?nh Parkinson 

Terry, 66 tu?i, là m?t giáo viên ?? ngh? h?u và s?ng m?t mình. ?ng c?m th?y bu?n k? t? khi ngh? h?u cách ??y 6 tháng và th?y suy ngh? c?a mình ?? b? ch?m ?i r?t nhi?u. 

?ng ?? ? cánh tay ph?i c?a mình b?t ??u run trong vài tháng g?n ??y và h?m qua ?ng ?? b? ng? trên ???ng. ?ng t? th?y mình ?i l?t ch?n, ?i?u này khi?n ?ng phi?n lòng vì ?ng lu?n coi mình là m?t ng??i n?ng ??ng và kh?e m?nh. Con gái ?ng, Cath, lo l?ng sau khi ?ng su?t g?p tai n?n do m?t t?p trung khi lái xe. ?ng cho r?ng vi?c này là do ng? kém, vì gi??ng c?a ?ng lu?n b? xáo tr?n vào bu?i sáng và ??i khi ?ng còn b? nh?ng v?t b?m tím.

Trong vài tu?n vào bu?i t?i, ?ng b?t ??u th?y m?t ??a tr? ?ang ch?i l?ng l? trong góc phòng. Vào m?t ?êm n?, ?ng ?? m?i ??a bé ?ó ?n, nh?ng sau ?ó nh?n ra r?ng con gái ?ng kh?ng th? nhìn th?y ??a bé. Cath c?m th?y vi?c nh? ngày tháng và lên k? ho?ch làm các c?ng vi?c nhà c?a b? mình ngày càng tr? nên t? h?n.

Bác s? gia ?ình th?y quan ng?i nên gi?i thi?u Terry ??n phòng khám v? trí nh?. Sau khi ch?p n?o, ?ng ???c ch?n ?oán m?c sa sút trí tu? th? Lewy.

B?nh x?y ra do s? tích t? c?a các m?ng protein (th? Lewy) trong n?o.⁹ Các tri?u ch?ng c?a b?nh Parkinson phát tri?n, m?c dù chúng th??ng xu?t hi?n mu?n h?n trong quá trình b?nh. Các tri?u ch?ng bao g?m:

• trí nh? có v?n ?? và g?p khó kh?n trong vi?c lên k? ho?ch cho các c?ng vi?c
• tr?ng thái l?n l?n thay ??i theo t?ng th?i ?i?m trong ngày
• ?o giác th? giác s?ng ??ng v? con ng??i ho?c ??ng v?t
• các v?n ?? v? gi?c ng?, ?i l?i xung quanh trong khi m?
• các ??c ?i?m c?a b?nh Parkinson nh? run tay, c?ng c?, té ng? ho?c khó kh?n trong vi?c ?i l?i.

Sa sút trí tu? trán-thái d??ng

Lo?i sa sút trí tu? này th??ng x?y ra ? nh?ng ng??i tr? tu?i h?n. B?nh ?nh h??ng ??n ph?n tr??c c?a n?o nhi?u h?n các khu v?c khác.  Th??ng b?t ??u ? nh?ng ng??i trong ?? tu?i 50 và 60. ¹¹ 

B?nh có kh? n?ng g?y ra nh?ng thay ??i v? tính cách và hành vi, c?ng nh? các v?n ?? v? ng?n ng?. Trí nh? có th? kh?ng b? ?nh h??ng trong m?t th?i gian dài. Có 3 lo?i chính:

• hành vi – m?t ng??i th??ng r?t l?ch s? và ?úng m?c có th? b?t ??u tr? nên cáu k?nh ho?c th? l?, ho?c có th? m?t h?ng thú trong vi?c ch?m sóc ngo?i hình c?a mình
• ng? ngh?a – d?u hi?u chính là các v?n ?? trong vi?c hi?u ng?n ng? và ghi nh? các s? ki?n
• ch?ng m?t ng?n ng? ti?n tri?n kh?ng l?u loát – khó kh?n trong vi?c nói và phát ?m t?.

B?nh n?o TDP-43 liên quan ??n tu?i tác chi?m ?u th? ? h? vi?n (LATE)

M?t lo?i sa sút trí tu? m?i ???c xác ??nh g?n ??y th?ng qua vi?c nghiên c?u các m?u m? n?o sau khi b?nh nh?n qua ??i. B?nh này c?ng ph? bi?n ? ng??i l?n tu?i và th??ng ???c phát hi?n cùng v?i các r?i lo?n khác ?? ???c ?? c?p ? trên. Hi?n t?i ch?a tìm ra cách ch?n ?oán LATE.¹⁰

Nh?ng nguyên nh?n hi?m g?p h?n

Còn nhi?u nguyên nh?n khác d?n ??n sa sút trí tu?. M?t vài nguyên nh?n bao g?m:

• Thoái hóa v? n?o h?ch ?áy
• B?nh Creutzfeldt-Jakob
• Suy gi?m nh?n th?c liên quan ??n HIV
• B?nh Huntington
• ?a x? c?ng
• H?i ch?ng Korsakoff
• Tràn d?ch n?o áp l?c bình th??ng
• Teo v? n?o sau
• Li?t trên nh?n ti?n tri?n.

Làm th? nào ?? ch?n ?oán sa sút trí tu??

Bác s? s? ch?n ?oán ch?ng sa sút trí tu? b?ng cách xác ??nh m? hình tri?u ch?ng mà m?t ng??i g?p ph?i và tìm hi?u xem nh?ng tri?u ch?ng này ?nh h??ng nh? th? nào ??n vi?c ng??i ?ó x? l? các c?ng vi?c h?ng ngày.

Vì v?y, b??c ??u tiên là ph?ng v?n ?? hi?u r? v? ng??i b?nh. Các b?ng c?u h?i s? ???c s? d?ng ?? ki?m tra kh? n?ng suy ngh? và trí nh? c?a h? – ??y ???c g?i là 'ki?m tra nh?n th?c'. B?nh nh?n s? ???c th?m khám th? ch?t và th?c hi?n m?t s? bài ki?m tra liên quan ??n các c?ng vi?c th? ch?t ??n gi?n, ch?ng h?n nh? g? tay. Vi?c ng??i ?ánh giá trò chuy?n cùng ng??i th?n b?nh nh?n ?? có thêm th?ng tin v? nh?ng chuy?n ?? và ?ang x?y ra s? r?t có ích.

Bu?i th?m khám ??u tiên s? giúp xác ??nh các khu v?c có v?n ?? và th??ng cung c?p các manh m?i v? lo?i sa sút trí tu?. Các xét nghi?m máu và ch?n ?oán hình ?nh có th? ???c s? d?ng ?? tìm các nguyên nh?n khác d?n ??n các tri?u ch?ng này. Các ch?n ?oán hình ?nh (ch?p CT/MRI n?o) có th? giúp xác ??nh lo?i sa sút trí tu?, t? ?ó ??nh h??ng ?i?u tr?.¹²

Vi?c gi?i thi?u b?nh nh?n ??n khám t?i 'Phòng khám v? trí nh?' hi?n nay r?t ph? bi?n nh?m giúp ch?n ?oán s?m. Ng??i m?c sa sút trí tu? th??ng s? ph?i ??n g?p nhi?u chuyên gia - bác s? t?m th?n, bác s? l?o khoa, bác s? t?m l?, chuyên viên tr? li?u ph?c h?i ch?c n?ng và ?i?u d??ng.

Nh?ng ??i t??ng nào có nguy c? m?c sa sút trí tu??

B?t k? ai trong chúng ta c?ng có th? m?c sa sút trí tu?, nh?ng ??y kh?ng ph?i là m?t h? qu? t? nhiên ho?c t?t y?u c?a quá trình l?o hóa. M?t s? b?nh l? có th? làm t?ng kh? n?ng m?c sa sút trí tu?^13.

Các b?nh l? này bao g?m:

• B?nh Parkinson
• ??t qu? và b?nh tim m?ch
• Cao huy?t áp và cholesterol máu cao
• B?nh ?ái tháo ???ng t?p 2.

Vi?c c? g?ng ?i?u tr? và ki?m soát các y?u t? nguy c? này, ??c bi?t là cao huy?t áp và ?ái tháo ???ng, là ?i?u r?t quan tr?ng. Ngoài ra, trong giai ?o?n trung niên, vi?c ki?m soát các v?n ?? v? m?t thính l?c, béo phì, c? l?p x? h?i và tr?m c?m c?ng có th? giúp gi?m thi?u nguy c?.¹⁴

Các y?u t? v? l?i s?ng có th? làm t?ng nguy c? m?c các lo?i sa sút trí tu?¹⁵ bao g?m:

• hút thu?c lá
• u?ng r??u v??t quá gi?i h?n an toàn – h?n 14 ??n v? m?i tu?n
• ch? ?? ?n u?ng kh?ng lành m?nh
• thi?u v?n ??ng th? ch?t
• th?a c?n
• ch?n th??ng ??u nhi?u l?n, ví d? nh? ? v? s? quy?n Anh.

T? ch?c Y t? Th? gi?i khuy?n cáo r?ng vi?c b? thu?c lá, gi?m l??ng r??u tiêu th?, t?ng c??ng t?p th? d?c và ch? ?? ?n u?ng lành m?nh, c?n b?ng (ví d?: khuy?n khích ch? ?? ?n c? th? theo ki?u ??a Trung H?i) có th? làm gi?m nguy c? m?c ch?ng sa sút trí tu?, ??c bi?t n?u th?c hi?n nh?ng thay ??i này ? ?? tu?i 40 và 50. ¹⁶

Gen di truy?n c?ng là m?t nguyên nh?n d?n ??n sa sút trí tu?. B?nh Alzheimer sau tu?i 65 th??ng kh?ng ph?i do r?i lo?n di truy?n g?y ra, nh?ng m?t s? gen ???c phát hi?n làm t?ng ho?c gi?m m?t chút nguy c?. ¹⁷ M?t ng??i th?n trong gia ?ình b? sa sút trí tu? kh?ng ??ng ngh?a v?i vi?c b?n s? m?c sa sút trí tu?, và hi?n ch?a có xét nghi?m nào có th? d? ?oán nguy c? m?c b?nh c?a b?n.

? m?t s? gia ?ình, "ch?ng sa sút trí tu? kh?i phát s?m" x?y ra ph? bi?n h?n, nên d??ng nh? có nguyên nh?n di truy?n nhi?u h?n trong nh?ng tr??ng h?p này. Nh?ng ng??i m?c h?i ch?ng Down c?ng có nhi?u kh? n?ng b? sa sút trí tu? s?m h?n. ¹⁷ N?u trong gia ?ình b?n có h?n m?t ng??i m?c ch?ng sa sút trí tu? tr??c tu?i 65, có th? b?n nên tham v?n ? ki?n c?a chuyên gia di truy?n l?m sàng v? v?n ?? này.

Có ph??ng pháp ?i?u tr? nào dành cho b?nh sa sút trí tu? kh?ng?

Vi?c này s? ph? thu?c vào ch?n ?oán và tình tr?ng c?a b?n.  Hi?n t?i ch?a có ph??ng pháp ?i?u tr? nào cho nh?ng b?nh l? này. Có vài ph??ng án giúp b?n ho?c ng??i th?n duy trì kh? n?ng t? l?p và di chuy?n t? do nhi?u nh?t và l?u nh?t có th?. 

• M?t nhóm thu?c ?c ch? acetylcholinesterase (donepezil, galantamine và rivastigmine) và m?t lo?i thu?c khác tên memantine có th? ?i?u tr? m?t s? tri?u ch?ng c?a ch?ng sa sút trí tu? Alzheimer và giúp con ng??i duy trì ???c tr?ng thái t? l?p l?u h?n. ¹⁸ Nh?ng lo?i thu?c này c?ng có tác d?ng v?i ch?ng sa sút trí tu? th? Lewy, ??c bi?t là khi x?y ra tình tr?ng ?o giác. ¹⁹ ??c bài vi?t c?a chúng t?i v? ?i?u tr? b?ng thu?c cho b?nh Alzheimer.
• ??i v?i ch?ng sa sút trí tu? m?ch máu, bác s? gia ?ình có th? ?? ngh? vi?c dùng thu?c n?u b?n m?c cao huy?t áp, cholesterol máu cao ho?c ?ái tháo ???ng. Vi?c b? thu?c lá, ?n u?ng lành m?nh và t?p th? d?c th??ng xuyên c?ng r?t có ích.
• Nhìn chung, vi?c b? sung vitamin B và E, axit béo (bao g?m d?u cá) và các th?c ph?m ch?c n?ng t?ng h?p nh?m gi?m nguy c? sa sút trí tu? là kh?ng ???c khuy?n cáo²⁰, nh?ng bác s? gia ?ình có th? ?? ngh? b?n ?i?u tr? tình tr?ng thi?u h?t vitamin n?u có. M?t s? lo?i d??c ph?m b? sung có th? t??ng tác v?i thu?c kê toa, vì v?y t?t nh?t là b?n nên ki?m tra v?i bác s? n?u mu?n s? d?ng b?t k? lo?i nào trong s? ?ó.
• M?t ph??ng pháp ?i?u tr? t?m l? có tên g?i kích thích nh?n th?c nhóm có th? giúp c?i thi?n trí nh? và n?ng cao ch?t l??ng cu?c s?ng c?a m?t ng??i, b?ng cách s? d?ng các trò ch?i theo nhóm ?? kích thích k? n?ng t? duy. ²¹
• Li?u pháp h?i t??ng liên quan ??n vi?c th?o lu?n v? các ho?t ??ng, s? ki?n và tr?i nghi?m trong quá kh? v?i m?t ng??i khác ho?c v?i m?t nhóm ng??i. Li?u pháp có th? giúp ích cho c? s? hi?u bi?t l?n ki?n ??th?c (nh?n th?c) và có th? giúp gi?m b?t gánh n?ng cho ng??i ch?m sóc. ²² 
• T?c ?? ti?n tri?n c?a b?nh sa sút trí tu? là m?t bi?n s?. Con ng??i có th? s?ng n?ng ??ng, hi?u qu? và ? ngh?a trong nhi?u n?m sau khi ???c ch?n ?oán m?c ch?ng sa sút trí tu?. 

T?i m?c ch?ng sa sút trí tu? - t?i có th? giúp ng??i khác nh? th? nào?

Có r?t nhi?u nghiên c?u ?ang ???c ti?n hành ? V??ng qu?c Anh và trên toàn th? gi?i, v? nguyên nh?n c?a ch?ng sa sút trí tu? và cách ?i?u tr?. Hi?n t?i có ba m?ng l??i nghiên c?u chính ?ang ho?t ??ng ? V??ng qu?c Anh ²³:

• Anh - M?ng l??i Nghiên c?u v? Ch?ng sa sút trí tu? và B?nh thoái hoá th?n kinh () 
• Scotland - M?ng l??i Nghiên c?u L?m sàng v? Ch?ng sa sút trí tu? Scotland (SDCRN) - trang web này hi?n ?ang ???c x?y d?ng.
• Wales - M?ng l??i Nghiên c?u v? Ch?ng sa sút trí tu? và B?nh thoái hóa th?n kinh x? Wales ()

Tham gia Nghiên c?u v? Ch?ng sa sút trí tu? là cách ch? y?u ?? ghi danh và bày t? s? quan t?m c?a b?n v?i t? cách là b?nh nh?n ho?c ng??i ch?m sóc ? V??ng qu?c Anh. B?n c?ng có th? ??ng k? cho ng??i khác n?u có ???c s? cho phép c?a h?.

D?ch v? này ???c phát tri?n b?i Vi?n Nghiên c?u Y t? Qu?c gia (NIHR) h?p tác v?i Alzheimer Scotland, Alzheimer's Research UK và Hi?p h?i Alzheimer ?? k?t n?i các tình nguy?n viên có quan t?m v?i các nhà nghiên c?u.

B?n c?ng có th? h?i bác s? gia ?ình ho?c ??i ng? s?c kho? t?m th?n t?i ??a ph??ng v? nh?ng nghiên c?u ?ang ???c th?c hi?n ? ??a ph??ng.

Làm th? nào ?? t? giúp b?n th?n?

Các b??c th?c t? ??n gi?n

• S? d?ng nh?t k? ?? ghi nh? các cu?c h?n.
• L?p danh sách nh?ng vi?c b?n ph?i làm và ?ánh d?u chúng khi ?? làm xong!
• Gi? cho t?m trí c?a b?n lu?n ho?t ??ng b?ng vi?c ??c sách ho?c gi?i c?u ??, h?c nh?ng ?i?u m?i và duy trì m?t cu?c s?ng có m?c ?ích.
• H?y tham gia, k?t n?i, tìm ki?m H?i cà phê Trí nh? t?i ??a ph??ng ho?c các ho?t ??ng x? h?i khác mà b?n thích.
• ?n u?ng lành m?nh và t?p th? d?c (?i?u này có ích cho b?n dù b?n ?ang ? b?t k? ?? tu?i nào).
• H?y tìm ki?m s? h? tr? n?u b?n ?ang g?p khó kh?n trong cu?c s?ng h?ng ngày, ho?c nh?n l?i khuyên n?u m?i ng??i c?m th?y b?n ?ang g?p khó kh?n trong khi x? l? các c?ng vi?c. Có r?t nhi?u cách mà gia ?ình, b?n bè và các d?ch v? có th? giúp b?n s?ng t? l?p l?u nh?t có th?.

L?p k? ho?ch

Có l? ??n lúc nào ?ó, b?n s? b?t ??u th?y khó kh?n khi ??a ra quy?t ??nh v? nh?ng l?nh v?c quan tr?ng trong cu?c s?ng c?a mình, ch?ng h?n nh? qu?n l? ti?n b?c ho?c các quy?t ??nh liên quan ??n y t?. B?n có th? ?y nhi?m cho m?t ng??i th?n, ng??i b?n ho?c lu?t s? mà b?n tin t??ng ?? thay b?n ??a ra nh?ng quy?t ??nh ?ó, d?a trên nh?ng gì b?n có l? s? l?a ch?n lúc còn kh? n?ng ??a ra quy?t ??nh ? tr??c th?i ?i?m b?n b? ?nh h??ng b?i ch?ng sa sút trí tu?.

??y ???c g?i là ?y quy?n l?u dài (LPA). ²⁴ M?t có th? giúp b?n so?n th?o LPA. Có 2 lo?i LPA: m?t lo?i dành cho vi?c qu?n l? các v?n ?? v? "Tài s?n và Tài chính" và m?t lo?i khác dành cho các v?n ?? liên quan ??n "S?c kh?e và Phúc l?i".

• LPA v? tài s?n và tài chính: Các lu?t s? có th? ???c ?y nhi?m ?? ??a ra các quy?t ??nh v? nh?ng v?n ?? nh? ng?n hàng và ??u t?, bán tài s?n, thu? và l?i t?c.
• LPA v? s?c kh?e và phúc l?i: Các lu?t s? có th? ???c ?y nhi?m ?? ??a ra các quy?t ??nh v? nh?ng v?n ?? nh? ?i?u tr? y t?, ch?m sóc h?ng ngày và n?i c? trú.

T?t c? các LPA ph?i ???c ??ng k? v?i V?n phòng Ng??i giám h? c?ng tr??c khi ???c s? d?ng.

L?u ?: Gi?y ?y quy?n dài h?n (EPA): LPA hi?n ?? thay th? EPA. Tuy nhiên, m?t b?n EPA h?p l? ???c th?c hi?n tr??c ngày 1 tháng 10 n?m 2007 v?n s? ti?p t?c có hi?u l?c, ngay c? khi ch?a ???c ??ng k?.

Quy?t ??nh T? tr??c: b?n có th? ghi l?i quy?t ??nh c?a mình v? vi?c t? ch?i m?t s? ?i?u tr? y t? nh?t ??nh trong t??ng lai, phòng tr??ng h?p b?n có th? m?t ?i kh? n?ng ??a ra nh?ng quy?t ??nh t??ng t?. Nh?ng quy?t ??nh này s? ???c các nhà chuyên m?n t?n tr?ng.²⁵ V?n b?n này có th? ???c so?n cùng lúc ho?c riêng bi?t v?i LPA.

“??y là t?i”

??i v?i ng??i có v?n ?? v? trí nh?, các chuyên gia c?n ph?i th?y ???c r? ràng nh?ng th?ng tin quan tr?ng v? h?. 

“??y là T?i” là m?t tài li?u có th? ph?c v? cho m?c ?ích này. Tài li?u này ch?a nhi?u th?ng tin h?u ích v? ti?n s? b?nh, cu?c s?ng và s? thích c?a m?t ng??i. B?nh nh?n có th? mang theo tài li?u này khi ?i khám b?nh ho?c nh?p vi?n và

Lái xe

Vi?c b? ch?n ?oán m?c ch?ng sa sút trí tu? kh?ng ph?i là l? do ?? ng??i b?nh ng?ng vi?c lái xe, nh?ng khi b?nh ti?n tri?n, k? n?ng lái xe s? gi?m sút. V?n ?? này có th? b?t ngu?n t? vi?c nh?n th?c kh?ng gian th? giác b? thay ??i, gi?m t?p trung ho?c kh? n?ng phán ?oán và ra quy?t ??nh b? ?nh h??ng. Ng??i b?nh có th? kh?ng nh?n ra r?ng mình ?? m?t ?i nh?ng k? n?ng này.²⁶

• Lu?t pháp V??ng qu?c Anh quy ??nh r?ng n?u ng??i có gi?y phép lái xe ???c ch?n ?oán m?c ch?ng sa sút trí tu?, h? ph?i nhanh chóng liên h?/th?ng báo v? ch?n ?oán này v?i c? quan c?p phép liên quan - C? quan C?p phép Lái xe và ??ng k? Ph??ng ti?n (DVLA), ho?c C? quan Lái xe & Ph??ng ti?n (DVA) n?u ? B?c Ireland.²⁷
• N?u bác s? lo ng?i v? kh? n?ng lái xe c?a ng??i m?c ch?ng sa sút trí tu? và ng??i ?ó ch?a th?ng báo cho c? quan c?p phép, thì bác s? có ngh?a v? th?ng báo cho c? quan c?p phép.²⁸
• N?u bác s? lo ng?i v? ch?ng sa sút trí tu? ?nh h??ng ??n vi?c b?n lái xe, h? có th? yêu c?u b?n l?p t?c ng?ng vi?c lái xe ho?c ít nh?t là cho ??n khi có k?t qu? ?i?u tra c?a DVLA/DVA.
• Ng??i lái xe c?ng nên th?ng báo cho c?ng ty b?o hi?m ?? ??m b?o h?p ??ng c?a h? còn hi?u l?c.
• Vi?c ?ánh giá kh? n?ng lái xe có th? giúp làm r? ?nh h??ng c?a ch?ng sa sút trí tu? ??n kh? n?ng lái xe c?a b?n, th?ng tin t? ?ánh giá này có th? giúp c? quan c?p phép quy?t ??nh li?u b?n có th? ti?p t?c lái xe hay kh?ng. ?? tham gia ?ánh giá này, b?n c?n ph?i có gi?y phép lái xe h?p l?. B?n có th? th?c hi?n ?ánh giá trong khi ch? quy?t ??nh c?a c? quan c?p phép.
• Nhi?u ng??i t? ch?n ng?ng vi?c lái xe và g?i l?i gi?y phép c?a h? cho DVLA/DVA, ??y ???c g?i là “t? nguy?n t? b?”.

Tr?m c?m và lo ?u

Tr?m c?m và lo ?u là v?n ?? ph? bi?n ? ng??i m?c sa sút trí tu?. Tuy nhiên, tr?m c?m c?ng có th? bi?u hi?n t??ng t? nh? sa sút trí tu?.²⁹ Gi?ng nh? sa sút trí tu?, tr?m c?m có th? ?nh h??ng ??n kh? n?ng t? ch?m sóc b?n th?n c?a m?t ng??i. 

??y ???c g?i là “ch?ng sa sút trí tu? gi?” và c?n ph?i ???c xác ??nh ?úng và ???c ch?a tr?. N?u b?n lo b?n ho?c ng??i th?n c?a b?n có kh? n?ng b? tr?m c?m, ??u tiên h?y ??n tìm l?i khuyên t? bác s? gia ?ình c?a b?n. Tr?m c?m có th? ???c ?i?u tr? b?ng thu?c ch?ng tr?m c?m và li?u pháp trò chuy?n^.30 

Nh?n tr? giúp và h? tr?

Tóm l?i, n?u b?n lo l?ng v? trí nh? c?a mình hay c?a m?t ai ?ó khác, h?y ??t l?ch h?n v?i bác s? gia ?ình. H? có th? ti?n hành th?m khám s?c kh?e, m?t s? ki?m tra ??n gi?n ?? ki?m tra trí nh? c?a b?n và yêu c?u xét nghi?m máu. N?u c?n, bác s? có th? gi?i thi?u b?n ??n v?i m?t ??i ng? chuyên gia, m?t bác s? t?m l? ho?c m?t bác s? chuyên khoa.

Ngoài ra, h?y xem th?ng tin bên d??i ?? bi?t thêm nh?ng t? ch?c có th? cung c?p th?ng tin và h? tr? ch?ng sa sút trí tu? ? b?t k? giai ?o?n nào. N?u b?n c?n tr? giúp trong các ho?t ??ng th?c t?, ch?m sóc h?ng ngày ho?c tr? c?p, b?n có th? liên h? v?i chính quy?n ??a ph??ng ?? ???c t? v?n v? d?ch v? ch?m sóc x? h?i và d?ch v? h? tr? ch?m sóc.

Các ngu?n th?ng tin khác và các t? ch?c h? tr?

Liên k?t v?i các d?ch v? ??a ph??ng và th?ng tin v? ch?ng sa sút trí tu?.

???ng d?y tr? giúp qu?c gia v? t? v?n và h? tr?: 0300 222 11 22.

Email: helpline@alzheimers.org.uk

???ng d?y Tr? giúp Qu?c gia dành cho Ch?ng sa sút trí tu? cung c?p th?ng tin, t? v?n và h? tr? th?ng qua vi?c l?ng nghe, ??nh h??ng và ??a ra ch? d?n phù h?p cho b?t k? cá nh?n nào b? ?nh h??ng b?i ch?ng sa sút trí tu?.

Nhóm Age UK ho?t ??ng nh?m c?i thi?n cu?c s?ng v? sau cho m?i ng??i qua vi?c cung c?p các d?ch v? n?ng cao ch?t l??ng cu?c s?ng và h? tr? thi?t y?u. G?i cho Age UK: 0800 169 8787; Email: contact@ageuk.org.uk

???ng d?y t? v?n: 0808 808 7777. Carers UK chuyên h? tr? nh?ng ng??i ch?m sóc ?ang cung c?p d?ch v? ch?m sóc mi?n phí cho b?n bè ho?c ng??i th?n.

C?c T? v?n C?ng d?n cung c?p t? v?n b?o m?t, ??c l?p và mi?n phí. H?y liên h? v?i v?n phòng ??a ph??ng ?? ???c h? tr? v? tr? c?p, l?p k? ho?ch tài chính ho?c t? ch?c vi?c ch?m sóc.

M?t t? ch?c t? thi?n chuyên tài tr? cho nghiên c?u v? ch?ng sa sút trí tu? th? Lewy, cung c?p h? tr? và th?ng tin ?? giúp các gia ?ình và ng??i ch?m sóc hi?u v? c?n b?nh c?ng nh? tác ??ng c?a nó.

Hi?p h?i Lu?t s? có nhi?u th?ng tin h?u ích v? các v?n ?? pháp l? liên quan ??n vi?c xác l?p Gi?y ?y quy?n ho?c Quy?t ??nh T? tr??c và có th? là ngu?n l?c h?u ích trong vi?c tìm lu?t s? h? tr?.

N?u b?n bi?t ho?c ?ang ch?m sóc cho ai ?ó ?ang g?p khó kh?n trong vi?c ??a ra quy?t ??nh v? s?c kh?e, tài chính ho?c phúc l?i cá nh?n, b?n có th? s? c?n ph?i n?p ??n lên Tòa án B?o h? ?? b?n (ho?c ng??i khác) có th? ??a ra quy?t ??nh thay h?.

Là m?t c? quan có trách nhi?m trên toàn khu v?c n??c Anh và x? Wales (có c? quan s?p x?p riêng cho vùng Scotland và vùng B?c Ireland). C? quan này h? tr? Ng??i giám h? c?ng trong vi?c ??ng k? Gi?y ?y quy?n dài h?n (EPA) và Gi?y ?y quy?n l?u dài (LPA) và giám sát các ??i di?n ???c ch? ??nh b?i Tòa án B?o h?.

??c thêm

Ch??ng trình Sách kê toa c?a Reading Well h? tr? nh?ng ng??i m?c ch?ng sa sút trí tu? và ng??i ch?m sóc h?. Ch??ng trình ?? ???c ti?n c? b?i các chuyên gia y t? và nh?ng ng??i có tr?i nghi?m s?ng v?i ch?ng sa sút trí tu?.

Sách có th? ???c các chuyên gia y t? gi?i thi?u, ho?c m?i ng??i có th? t? liên h? b?n th?n và m??n ??u sách mi?n phí phù h?p t? th? vi?n ??a ph??ng.

Các ??u sách trong danh m?c ???c chia thành b?n lo?i: th?ng tin và l?i khuyên; s?ng t?t v?i ch?ng sa sút trí tu?; h? tr? cho ng??i th?n và ng??i ch?m sóc; và nh?ng c?u chuy?n cá nh?n.

• Alzheimer's and Other Dementias: answers at your fingertips. (T?m d?ch: Alzheimer và Các ch?ng sa sút trí tu? khác: c?u tr? l?i n?m trong t?m tay b?n). Cayton, Graham, & Warner. Class Publishing (London) Ltd. 3rd edition 2008.
• Your Memory: a users guide. (T?m d?ch: Trí nh? c?a b?n: h??ng d?n s? d?ng). Baddeley. Carlton Books (London). Revised edition 2004.
• Dancing with Dementia: My story of living positively with dementia. (T?m d?ch: Khiêu v? v?i Ch?ng sa sút trí tu?: C?u chuy?n c?a t?i v? chung s?ng tích c?c v?i ch?ng sa sút trí tu?). Bryden. Jessica Kingsley Publishers (London & Philadelphia). 2005.

Tài li?u tham kh?o

1. Prince, M. et al. (2014). Nutrition and Dementia: a review of available research. Alzheimer’s Disease International. London. [online] Available at:  [Accessed 4 Jul. 2019].
2. Alzheimer’s Society. (2019). Normal ageing vs dementia. [online] Available at:  [Accessed 4 Jul. 2019].
3. Prince, M et al. (2014). Dementia UK: Update Second Edition. Alzheimer’s Society. [online] Available at: http://eprints.lse.ac.uk/59437/1/Dementia_UK_Second_edition_-_Overview.pdf [Accessed 4 Jul. 2019]. p 16.
4. Alzheimer’s Research UK. (2018). Prevalence by age in the UK. [online] Available at:  [Accessed 4 Jul. 2019].
5. Alzheimer’s Research UK. (2018). Mild cognitive impairment. [online] Available at:  [Accessed 4 Jul. 2019]. 
6. Alzheimer’s Research UK. (2018). Different types of dementia. [online] Available at: https://www.dementiastatistics.org/statistics/different-types-of-dementia/ [Accessed 4 Jul. 2019].
7. National Institute on Aging. (2017). What Happens to the Brain in Alzheimer’s Disease? [online] Available at: https://www.nia.nih.gov/health/what-happens-brain-alzheimers-disease [Accessed 4 Jul. 2019].
8. British Heart Foundation. (2019). Vascular dementia. [online] Available at: https://www.bhf.org.uk/informationsupport/conditions/vascular-dementia [Accessed 4 Jul. 2019].
9. National Health Service. (2016). Overview: Dementia with Lewy bodies. [online] Available at:   [Accessed 4 Jul. 2019].
10. Nelson, P. et al. (2019). Limbic-predominant age-related TDP-43 encephalopathy (LATE): consensus working group report. Brain. Vol.142:6. pp 1503-1527. [online] Available at:  [Accessed 4 Jul. 2019].
11. Alzheimer’s association. (2019). Frontotemporal Dementia. [online] Available at: https://www.alz.org/alzheimers-dementia/what-is-dementia/types-of-dementia/frontotemporal-dementia [Accessed 4 Jul. 2019].
12. National Institute for Health and Care Excellence. (2018) Dementia: assessment, management and support for people living with dementia and their carers. Nice guideline 97. [online] Available at: https://www.nice.org.uk/guidance/ng97/chapter/Recommendations#diagnosis [Accessed 4 Jul. 2019]. Standard 1.2.13.
13. Prince, M. et al. (2014). World Alzheimer Report 2014. Dementia and Risk Reduction. An analysis of Protective and Modifiable Risk Factors. Alzheimer's Disease International, London UK. [online] Available at:  (PDF) [Accessed 4 Jul. 2019]. pp. 66-83.  
14. Prince, M. et al. (2014). World Alzheimer Report 2014. Dementia and Risk Reduction. An analysis of Protective and Modifiable Risk Factors. Alzheimer's Disease International, London UK. [online] Available at:  (PDF) [Accessed 4 Jul. 2019]. pp. 26-39.  
15. Prince, M. et al. (2014). World Alzheimer Report 2014. Dementia and Risk Reduction. An analysis of Protective and Modifiable Risk Factors. Alzheimer's Disease International, London UK. [online] Available at:  (PDF) [Accessed 4 Jul. 2019]. pp. 42-63.  
16. Prince, M. et al. (2014). World Alzheimer Report 2014. Dementia and Risk Reduction. An analysis of Protective and Modifiable Risk Factors. Alzheimer's Disease International, London UK. [online] Available at:  (PDF) [Accessed 4 Jul. 2019]. p. 61.  
17. Alzheimer’s Research UK. (2018). Genes and dementia. [online] Available at: https://www.alzheimersresearchuk.org/about-dementia/helpful-information/genes-and-dementia/ [Accessed 4 Jul. 2019].
18. Knight, R et al. (2018). A Systematic Review and Meta-Analysis of the Effectiveness of Acetylcholinesterase Inhibitors and Memantine in Treating the Cognitive Symptoms of Dementia. Dementia and Geriatric Cognitive Disorders, vol. 45, no. 3-4. pp. 131-151. [online] Available at: https://www.karger.com/Article/FullText/486546 [Accessed 4 Jul. 2019].
19. National Institute for Health and Care Excellence. (2018) Dementia: assessment, management and support for people living with dementia and their carers. Nice guideline 97. [online] Available at: https://www.nice.org.uk/guidance/ng97/chapter/Recommendations#pharmacological-interventions-for-dementia [Accessed 4 Jul. 2019]. Standards 1.5.10-1.5.13.
20. World Health Organisation. (2019). Risk reduction of cognitive decline and dementia: WHO guidelines. Geneva: World Health Organisation. [online] Available at:   (PDF) [Accessed 4 Jul. 2019]. p. 19.
21. Spector, A. et al. (2003). Efficacy of an evidence-based cognitive stimulation therapy programme for people with dementia: Randomised Controlled Trial. British Journal of Psychiatry. Vol. 183 pp. 248-254. [online] Available at: http://www.cstdementia.com/media/document/spector-et-al-2003.pdf [Accessed 4 Jul. 2019].
22. Woods, B. et al. (2018). Reminiscence therapy for dementia. Cochrane Database of Systematic Reviews 2018, Issue 3. [online] Available at: https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD001120.pub3/full [Accessed 4 Jul. 2019].
23. Join dementia research. (2019). About the service. [online] Available at:  [Accessed 4 Jul. 2019].
24. Office of the Public Guardian. (2019). Make, register or end a lasting power of attorney. Government Digital Service. [online] Available at:  [Accessed 4 Jul. 2019].
25. National Health Service. (2017). Advance decision (living will); End of life care. [online] Available at:  [Accessed 4 Jul. 2019].
26. Alzheimer’s Society. (2019). Driving and dementia. [online] Available at: https://www.alzheimers.org.uk/get-support/staying-independent/driving-and-dementia [Accessed 4 Jul. 2019].
27. Department of Transport. (2019). Dementia and driving. Government Digital Service. [online] Available at:  [Accessed 4 Jul. 2019].
28. General Medical Council. (2019). Patients’ fitness to drive and reporting concerns to the DVLA or DVA. [online] Available at:  [Accessed 4 Jul. 2019].
29. Thakur, M. (2007). Pseudodementia. Encyclopedia of Health & Aging.  SAGE Publications, Inc.  pp. 477-8. [online] Available at:  [Accessed 4 Jul. 2019].
30. National Institute for Health and Care Excellence. (2009) Depression in adults: recognition and management. Nice clinical guideline 90. [online] Available at: https://www.nice.org.uk/guidance/cg90/chapter/1-Guidance#stepped-care [Accessed 4 Jul. 2019]. Standard 1.2.